Dlaczego pracujący emeryci płacą nadal składki na ubezpieczenie rentowe?

Interpelacja nr 9663 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie zmian w zasadach opłacania składek na ubezpieczenie społeczne

Szanowny Panie Ministrze! Jak wszystkim wiadomo, emeryci płacą składki na ubezpieczenia społeczne zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Są to składki: emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Składka emerytalna daje możliwość przeliczenia świadczenia, wypadkowa uprawnia do odszkodowania w razie wypadku, chorobowa daje zasiłek chorobowy. Natomiast składka rentowa nic nie daje, bo emeryt nigdy już nie stanie się rencistą. Jeszcze większym nieporozumieniem jest obowiązek opłacania składki przez emerytów mundurowych, którzy mają pełną wysługę w służbie, a ich emerytura stanowi 75% wynagrodzenia w momencie odejścia na emeryturę i nie może być zwiększona pomimo dalszej aktywności zawodowej i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Z tego wynika, że z jednej strony, przepisy nakazują płacić składki, a z drugiej strony, ci emeryci i renciści nic nie dostają w zamian. To zaburza logikę systemu ubezpieczeniowego, w którym za opłacaną składkę nabywa się prawo do świadczenia, a podstawa prawna nakazująca jej opłacanie jest dotknięta błędem. Jako parlamentarzysta wiem, że cały pakiet ustaw związanych z ubezpieczeniem społecznym będzie przedmiotem zainteresowania Sejmu VI kadencji.

W związku z tym pytam Panią Minister: Czy i jak daleko posunięte są prace w resorcie nad zmianą zasad opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, tak by zlikwidować przepisy, które nakazują płacić za coś, czego się nigdy nie otrzyma?

Z poważaniem

Poseł Zbigniew Konwiński

Słupsk, dnia 18 maja 2009 r.

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 9663 w sprawie zmian w zasadach opłacania składek na ubezpieczenie społeczne

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na przekazaną przy piśmie z dnia 22 maja 2009 r., znak: SPS-023-9663/09 interpelację posła Zbigniewa Konwińskiego w sprawie zmian w zasadach opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, pragnę uprzejmie wyjaśnić.

Kwestia obowiązku ubezpieczenia społecznego pracowników została uregulowana w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.).

Art. 6 ustawy mówi, że obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które są pracownikami. W przypadku pracowników obowiązek ubezpieczenia istnieje bez względu na rodzaj umowy i wymiar czasu pracy. Z obowiązku tego nie zwalnia również praca wykonywana na podstawie umowy w dwóch lub więcej zakładach pracy. Przepis ten nie wyłącza z ubezpieczenia pracowników, którzy mają status emeryta lub rencisty.

Pragnę wyjaśnić, że obowiązek opłacania składki od wynagrodzenia za pracę od wszystkich pracowników jest wyrazem jednej z podstawowych zasad ubezpieczeń społecznych – solidaryzmu społecznego. Wszyscy pracownicy gromadzą środki w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na wypłatę świadczeń z tego funduszu. Żaden pracownik nie może być zwolniony z tego obowiązku, mimo że nie wszyscy zatrudnieni w jednakowej przecież mierze skorzystają z tych funduszy, a są i tacy, którzy nigdy z nich nie skorzystają.

Należy również zauważyć, że do 1998 r. składki na ubezpieczenia społeczne pracowników opłacali w całości pracodawcy z własnych środków. Od 1999 r. składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pokrywają pracodawca i pracownik; początkowo w częściach równych, później stopa procentowa składki na ubezpieczenie rentowe była – od 1 lipca 2007 r. – stopniowo obniżana i od 1 stycznia 2008 r. wynosi 6% podstawy wymiaru (w proporcjach, odpowiednio: 1,5% po stronie ubezpieczonego, a 4,5% po stronie płatnika składek).

Należy pamiętać, że w związku z wprowadzeniem od 1999 r. obciążenia pracowników częścią składek na ubezpieczenia zostały wówczas podwyższone wszystkie wynagrodzenia pracownicze, tak aby potrącenia należnych od pracowników składek nie spowodowały zmniejszenia wypłat wynagrodzeń. Ubruttowienie objęło także wynagrodzenia zatrudnionych emerytów i rencistów.

Zasady wynagradzania pracowników nie przewidują stawek wynagrodzeń nieobejmujących składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika. Sugerowane zwolnienie niektórych pracowników z obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oznaczałoby zwolnienie z obciążenia częścią składek wynagrodzeń tych pracowników i w konsekwencji – nieuzasadnionego zróżnicowania wynagrodzeń. Zgodnie bowiem z art. 78 Kodeksu pracy wynagrodzenie za pracę powinno odpowiadać rodzajom pracy i wymaganym do niej kwalifikacjom z uwzględnieniem ilości i jakości pracy. Nie powinno być więc różnicowane z innych pozazawodowych względów. Ponadto wyłączenie em...