Zasiłek chorobowy - ilustrowany przykładami komentarz ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował komentarz do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wyjaśniając szczegółowo (również na przykładach) wybrane kwestie dotyczące poszczególnych rodzajów świadczeń. Publikację rozpoczynamy od zagadnień związanych z ustalaniem prawa do zasiłku chorobowego.

1. Zgodnie z art. 92 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Pracownikowi, który ukończył 50 rok życia, prawo do czternastodniowego okresu wypłaty wynagrodzenia przysługuje począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył 50 rok życia.

2. Okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy, o którym mowa wyżej, ustala się sumując poszczególne okresy niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeśli między nimi występują przerwy i jeśli pracownik w danym roku kalendarzowym był zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni wlicza się okresy niezdolności do pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie oraz okresy, za które pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia z przyczyn określonych w art. 14 – 17 ustawy.

3. Jeżeli w ciągu roku kalendarzowego pracownik podejmie dodatkowe zatrudnienie, do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy, w którym zachowuje prawo do wynagrodzenia, wliczone zostają również okresy wypłaty tego wynagrodzenia przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Od 18 kwietnia do 14 maja (27 dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby i za ten okres zachowywał prawo do wynagrodzenia. W trakcie roku, od 1 czerwca pracownik podjął dodatkowe zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy u innego pracodawcy. Od 14 lipca do 4 sierpnia (22 dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby. Pracownik ten u obydwu pracodawców zachowuje prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy od 14 do 19 lipca; 19 lipca upływa 33 dni, za które pracownik w danym roku kalendarzowym zachowuje prawo do wynagrodzenia. Od 20 lipca pracownik u obydwu pracodawców ma prawo do zasiłku chorobowego.

4. Pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego finansowanego ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych począwszy od 34 dnia lub odpowiednio 15 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

5. Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na przełomie roku kalendarzowego, a w dniu 31 grudnia pracownik ma prawo do wynagrodzenia, na podstawie art. 92 Kodeksu pracy, od 1 stycznia pracownikowi temu nadal przysługuje wynagrodzenie.

Okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni, za który w nowym roku kalendarzowym przysługuje wynagrodzenie, powinien być liczony od 1 stycznia.

6. Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy przypada na przełomie roku kalendarzowego, a w dniu 31 grudnia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego, od 1 stycznia pracownikowi przysługuje nadal zasiłek chorobowy za cały okres tej nieprzerwanej niezdolności do pracy.

7. Jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ubezpieczonemu przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego.

W takim przypadku pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy.

8. W razie powstania niezdolności do pracy z innych przyczyn niż wypadek przy pracy lub choroba zawodowa nawet bezpośrednio po okresie pobierania zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, za okres niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, jeżeli w danym roku kalendarzowym nie wykorzystał okresu, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy.

9. Osoby wykonujące pracę nakładczą i osoby odbywające służbę zastępczą mają prawo do wynagrodzenia przewidzianego w art. 92 Kodeksu pracy na takich samych zasadach jak pracownicy. Inni ubezpieczeni mają prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, nie mają bowiem prawa do wynagrodzenia.

10. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Prawo do zasiłku przysługuje także wówczas, gdy nieprzerwana niezdolność do pracy powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, np. jeżeli ubezpieczony w dniu powstania niezdolności do pracy miał równolegle co najmniej dwa tytuły do ubezpieczeń, a podlegał ubezpieczeniu tylko z jednego tytułu.

Przykład 1:

Pracownik był zatrudniony do 31 października. Będąc pracownikiem równocześnie prowadził działalność pozarolniczą. Do 31 października nie podlegał z tytułu tej działalności ubezpieczeniu chorobowemu. Do ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej przystąpił dobrowolnie od 1 listopada, po ustaniu zatrudnienia. Ubezpieczony stał się niezdolny do pracy 16 października i był niezdolny do pracy do 10 grudnia. Za okres od 16 do 31 października otrzymał zasiłek chorobowy z tytułu zatrudnienia. Od 1 listopada do 10 grudnia ubezpieczonemu przysługuje zasiłek chorobowy z tytułu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba prowadząca działalność pozarolniczą, gdyż nieprzerwana niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia chorobowego, któremu ubezpieczony podlegał jako pracownik.

Przykład 2:

Z pracownicą rozwiązano umowę o pracę z dniem 31 lipca. W okresie zatrudnienia zawarła z innym niż pracodawca podmiotem umowę zlecenia od 1 stycznia do 31 grudnia. Do 31 lipca nie podlegała z tytułu wykonywania tej umowy ubezpieczeniu chorobowemu. Do ubezpieczenia chorobowego z tytułu wykonywania umowy zlecenia przystąpiła od 13 sierpnia. Od 20 lipca do 30 września była niezdolna do pracy z powodu choroby. Za okres od 20 do 31 lipca ubezpieczona ma prawo do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia. Od 1 do 12 sierpnia nie ma prawa do zasiłku chorobowego, gdyż kontynuuje działalność zarobkową. Ponieważ niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia chorobowego, któremu ubezpieczona podlegała jako pracownik i trwa nieprzerwanie nadal, ubezpieczona ma prawo do zasiłku chorobowego z tytułu objęcia ubezpieczeniem chorobowym jako osoba wykonująca umowę zlecenia, tj. od 13 sierpnia do 30 września. Okres zatrudnienia podlega wliczeniu do okresu ubezpieczenia, od którego uzależnione jest prawo do zasiłku chorobowego, z uwagi na to, że przerwa w ubezpieczeniu chorobowym nie była dłuższa niż 30 dni.
11. W przypadku gdy niezdolność do pracy powstanie w czasie przerwy w ubezpieczeniu chorobowym z powodu urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, zasiłek chorobowy nie przysługuje za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy przypadającej w czasie tej przerwy. Jeżeli jednak nieprzerwany okres niezdolności do pracy przypada również po zakończeniu przerwy w ubezpieczeniu chorobowym, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje za okres po tej przerwie.

Przykład:

Pracownikowi udzielono urlopu bezpłatnego od 1 czerwca do 31 sierpnia. Pracownik był niezdolny do pracy od 28 sierpnia do 5 listopada. Od 28 do 31 sierpnia zasiłek chorobowy nie przysługuje, ponieważ niezdolność do pracy przypada na okres urlopu bezpłatnego. Pracownik ten ma prawo do zasiłku chorobowego za okres po zakończeniu tego urlopu, tj. od 1 września do 5 listopada.

12. Jeżeli niezdolność do pracy powstała w czasie urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, prawo do zasiłku chorobowego od następnego dnia po zakończeniu tych przerw przysługuje także wówczas, gdy równocześnie z zakończeniem przerwy w ubezpieczeniu ustaje tytuł ubezpieczenia chorobowego, o ile nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 13 ustawy, wykluczające prawo do zasiłku.

Przykład:

Pracownikowi udzielono urlopu bezpłatnego od 5 stycznia do 28 lutego. Z dniem 28 lutego rozwiązano z pracownikiem umowę o pracę. Niezdolność do pracy powstała 20 lutego, tj. w czasie urlopu bezpłatnego i trwa po zakończeniu tego urlopu i po ustaniu zatrudnienia. Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy przypadającej w czasie urlopu bezpłatnego. Natomiast za okres po zakończeniu urlopu bezpłatnego i ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje prawo do zasiłku chorobowego.

13. Ubezpieczony obowiązkowo nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, a ubezpieczony dobrowolnie – po upływie 90 dni tego ubezpieczenia. Jest to okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy. Wyjątki od tej zasady ustalone są w art. 4 ustawy.

14. Pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego niezależnie od rodzaju zawartej umowy o pracę. Może to być zarówno umowa o pracę na okres próbny, na czas określony jak i umowa o pracę na czas nieokreślony. Od zasady tej przewidziane są wyjątki omówione niżej.

15. Okres niezdolności do pracy z powodu choroby, za który ubezpieczony nie ma prawa do zasiłku chorobowego lub wynagrodzenia określonego w art. 92 Kodeksu pracy z powodu nieprzepracowania okresu wyczekiwania, przy ustalaniu okresu wyczekiwania traktuje się na równi z okresem ubezpieczenia chorobowego.

16. Do okresu wyczekiwania zalicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo jak i dobrowolnie, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przysługującego w czasie trwania tytułu ubezpieczenia chorobowego jest traktowany jako okres ubezpieczenia chorobowego.

Przykład:

Pracownik zawarł umowę o pracę od 1 października, a 17 października stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Przed podjęciem zatrudnienia, od 1 czerwca do 15 września, wykonywał umowę zlecenia i z tego tytułu podlegał dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. W związku z tym, że łączny okres ubezpieczenia chorobowego, przed przerwą nieprzekraczającą 30 dni i po tej przerwie, wynosi ponad 30 dni, pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

17. Do okresu wyczekiwania, na zasadach określonych w pkt. 16, zalicza się także okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

18. Prawo do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania z uwagi na posiadanie co najmniej 10-letniego okresu ubezpieczenia mają tylko osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo i pod warunkiem, że okres ten był okresem obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.

19. Do 10-letniego okresu ubezpieczenia zalicza się okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, a także okresy obowiązkowego ubezpieczenia społecznego przed 1 stycznia 1999 r., które uprawniało do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, niezależnie od tego, jak długo trwały przerwy między okresami ubezpieczenia.

20. Do 10-letniego okresu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego nie zalicza się okresu urlopu wychowawczego i bezpłatnego.

21. Do okresu wyczekiwania nie zalicza się okresu pozostawania zarejestrowanym jako bezrobotny (zarówno z prawem do zasiłku dla bezrobotnych jak i bez tego prawa) po 31 grudnia 1998 r., gdyż bezrobotni nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Do okresu wyczekiwania nie zalicza się także okresu pobierania zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego, przysługujących za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia.

22. Absolwentom szkół zasiłek chorobowy przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, jeżeli zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły, tj. od daty podanej w świadectwie.

23. Absolwentom szkół wyższych zasiłek chorobowy przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, jeżeli zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia złożenia egzaminu dyplomowego, natomiast w przypadku kierunków: lekarskiego, lekarsko – dentystycznego i weterynarii – od daty złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu, a kierunku farmacja – od daty zaliczenia ostatniej przewidzianej w planie studiów praktyki.

24. Jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia w związku ze stwierdzonym wcześniej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego. Związek tej niezdolności do pracy z wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy powinien zostać stwierdzony przez lekarza zaświadczeniem lekarskim.

25. Zasiłek chorobowy przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego osobie, która stała się niezdolna do pracy:

1) w czasie trwania tytułu ubezpieczenia i niezdolność ta trwa nieprzerwanie po jego ustaniu;

2) po ustaniu tytułu ubezpieczenia

- przy spełnieniu warunków określonych w art. 7 ustawy.

26. Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Zasada ta nie ma zastosowania do osób niezdolnych do pracy uprawnionych do renty wypłacanej na podstawie przepisów prawa cywilnego (np. renta wyrównawcza), a także renty socjalnej.

27. Prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje za okres niezdolności do pracy przypadającej po ustaniu tytułu ubezpieczenia (powstałej zarówno w czasie, jak i po ustaniu tytułu ubezpieczenia), jeżeli po ustaniu ubezpieczenia kontynuowana jest lub została podjęta działalność zarobkowa stanowiąca tytuł do objęcia tej osoby ubezpieczeniem chorobowym.

Zasiłek chorobowy nie przysługuje także w przypadku, gdy podjęta działalność mimo, że nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniem chorobowym zapewnia prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby. Zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie ma więc osoba, która wykonuje pozarolniczą działalność, podjęła inne zatrudnienie, podjęła działalność zarobkową uprawniającą do uposażenia itp.

Przykład:

Pracownik był zatrudniony u pracodawcy i jednocześnie prowadził działalność pozarolniczą. Zatrudnienie ustało z dniem 31 października. Pracownik stał się niezdolny do pracy 12 listopada i był niezdolny do pracy do 15 grudnia. Za okres tej niezdolności do pracy nie ma on prawa do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia, gdyż nadal kontynuowana jest działalność pozarolnicza. Prawo do zasiłku chorobowego może być ustalone z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, jeżeli z tego tytułu podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu i spełniony jest warunek posiadania okresu wyczekiwania.

28. Pracownik, który był zatrudniony na podstawie więcej niż jednej umowy o pracę, a jedna z umów o pracę zakończyła się, nie traci uprawnień do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej po ustaniu zatrudnienia – zarówno, gdy niezdolność do pracy powstała w czasie zatrudnienia, jak i po jego ustaniu, jeżeli spełnione są warunki określone w art. 7 ustawy. W takim przypadku nie stosuje się art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy oraz nie stosuje się ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Przykład 1:

Pracownik do 31 maja był zatrudniony równocześnie u dwóch pracodawców. Od 1 czerwca pracownik jest zatrudniony u jednego pracodawcy. Od 3 czerwca do 15 lipca był niezdolny do pracy z powodu choroby. Pracownik wykorzystał już okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby w tym roku kalendarzowym. Z oświadczenia złożonego przez pracownika wynika, że oprócz trwającego zatrudnienia, nie zachodzą inne okoliczności, określone w art. 13 ust. 1 ustawy, wykluczające prawo do zasiłku chorobowego. Za okres tej niezdolności do pracy ma prawo do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia, które trwa oraz do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia, które ustało. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu zatrudnienia nie podlega ograniczeniu do 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Przykład 2:

Pracownik był zatrudniony równocześnie u dwóch pracodawców. Zatrudnienie u jednego pracodawcy ustało z dniem 30 czerwca. U pracodawcy, u którego zatrudnienie trwa, od 1 czerwca do 30 września pracownik korzystał z urlopu bezpłatnego. Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby od 20 czerwca do 31 sierpnia. Pracownik wykorzystał już okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby w tym roku kalendarzowym. Z oświadczenia złożonego przez pracownika wynika, że oprócz trwającego zatrudnienia, nie zachodzą inne okoliczności, określone w art. 13 ust. 1 ustawy, wykluczające prawo do zasiłku chorobowego. Za okres niezdolności do pracy pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia, które ustało z dniem 30 czerwca:

− od 20 do 30 czerwca - do zasiłku chorobowego przypadającego w czasie zatrudnienia,

− od 1 lipca do 31 sierpnia - do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu zatrudnienia,

podstawa wymiaru tego zasiłku nie podlega ograniczeniu do 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia, które trwa, gdyż cały okres niezdolności do pracy przypada w czasie udzielonego mu urlopu bezpłatnego.

29. Użytkowanie gospodarstwa rolnego nie wyklucza prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia chorobowego lub bezpośrednio po dacie ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli natomiast niezdolność do pracy powstała po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, po co najmniej 1-dniowej przerwie i osoba niezdolna do pracy jest rolnikiem lub domownikiem rolnika, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje, gdyż osoba ta podlega z mocy ustawy ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Przykład:

Pracownik nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i jest właścicielem gospodarstwa rolnego obejmującego obszar użytków rolnych o powierzchni 1,50 ha przeliczeniowego.

W okresie zatrudnienia podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zatrudnienia. Z dniem 30 września rozwiązano z nim stosunek pracy. Pracownik ten stał się niezdolny do pracy z powodu choroby 16 września i był niezdolny do pracy nieprzerwanie również po ustaniu zatrudnienia. Pracownik ten ma prawo do zasiłku chorobowego od 16 do 30 września. Za okres niezdolności do pracy przypadający po 30 września także ma prawo do zasiłku chorobowego, mimo, że prowadzi gospodarstwo rolne gdyż z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego nie podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników.

30. Jeżeli niezdolność do pracy trwająca bez przerwy co najmniej 30 dni powstała po upływie 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego, nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy, zasiłek chorobowy przysługuje, jeżeli w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności do pracy zamieszczony jest kod literowy „E”.

31. Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje osobie, która nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego w czasie trwania ubezpieczenia z powodu nieprzepracowania wymaganego okresu wyczekiwania.

32. Nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu dodatkowego zatrudnienia, jeśli zatrudnienie to było podjęte u innego pracodawcy wyłącznie w okresie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pierwszego pracodawcę. Po zakończeniu urlopu bezpłatnego, zasiłek chorobowy przysługuje wyłącznie z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy, który udzielił urlopu bezpłatnego.

Przykład:

Pracownik wystąpił o urlop bezpłatny od 1 lutego do 30 września. W okresie tego urlopu podjął zatrudnienie u innego pracodawcy. Pracownik ten od 2 września do 13 października był niezdolny do pracy z powodu choroby. Zasiłek chorobowy przysługuje temu pracownikowi od 2 do 30 września z tytułu zatrudnienia podjętego w czasie urlopu bezpłatnego, a od 1 do 13 października wyłącznie z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy.

33. Jeżeli dodatkowe zatrudnienie podjęte u innego pracodawcy, w czasie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pierwszego pracodawcę, ustało przed zakończeniem urlopu bezpłatnego, a pracownik jest niezdolny do pracy po ustaniu tego dodatkowego zatrudnienia, przysługuje mu po ustaniu zatrudnienia zasiłek chorobowy, którego podstawa wymiaru podlega ograniczeniu do 100% przeciętnego wynagrodzenia; prawo do tego zasiłku przysługuje nie dłużej jednak niż do dnia zakończenia urlopu bezpłatnego. Po zakończeniu urlopu bezpłatnego zasiłek chorobowy przysługuje wyłącznie z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy, który udzielił urlopu bezpłatnego.

Przykład:

Pracownikowi udzielono urlopu bezpłatnego od 1 stycznia do 30 czerwca. W czasie tego urlopu podjął zatrudnienie u innego pracodawcy i wykonywał je od 1 stycznia do 31 maja. Pracownik od 16 maja do 29 lipca był niezdolny do pracy z powodu choroby. Pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy od 16 do 31 maja - z tytułu niezdolności do pracy trwającej w czasie dodatkowego zatrudnienia oraz od 1 do 30 czerwca – z tytułu niezdolności do pracy trwającej po ustaniu dodatkowego zatrudnienia, podstawa wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu zatrudnienia podlega ograniczeniu do 100% przeciętnego wynagrodzenia. Od 1 do 29 lipca zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi wyłącznie z tytułu zatrudnienia u pierwszego pracodawcy.

34. W przypadku stwierdzenia przez lekarza leczącego, który wystawił zaświadczenie lekarskie, faktu sfałszowania tego zaświadczenia, zasiłek chorobowy nie przysługuje za cały okres niezdolności do pracy, orzeczonej w danym zaświadczeniu.

35. Prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje za okres pierwszych 5 dni niezdolności do pracy, jeżeli w zaświadczeniu o czasowej niezdolności do pracy zamieszczony jest kod literowy „C” lub jeżeli w odpowiednim postępowaniu, np. dla celów ustalenia okoliczności wypadku, zostanie ustalone, że niezdolność ta została spowodowana nadużyciem alkoholu.

36. Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy niezgodnie z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Jeżeli okoliczności te zostały stwierdzone, a zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy z powodu choroby obejmuje okres pobytu w szpitalu oraz okres niezdolności do pracy z powodu choroby po wypisaniu ze szpitala, ubezpieczony nie traci prawa do zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu.

37. Okres zasiłkowy wynosi maksymalnie 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą (oznaczoną kodem literowym „D”) albo przypada na okres ciąży (niezdolność oznaczona kodem literowym „B”), okres zasiłkowy nie może być dłuższy niż 270 dni.

Przykład:

Pracownik do 30 kwietnia wykorzystał 128 dni okresu zasiłkowego. Po przerwie trwającej 11 dni pracownik dostarczył zaświadczenie lekarskie na okres od 12 maja do 14 czerwca. Płatnik składek, który wypłaca zasiłki swoim ubezpieczonym, wystąpił do oddziału ZUS o ustalenie, czy niezdolność do pracy orzeczoną od 12 maja do 14 czerwca należy wliczyć do okresu zasiłkowego trwającego do 30 kwietnia. W związku z tym, że w przerwie w orzeczonej niezdolności do pracy pracownik odzyskał zdolność do pracy oraz, że niezdolność do pracy orzeczona tym zaświadczeniem lekarskim była spowodowana inną chorobą niż poprzednia niezdolność do pracy trwająca do 30 kwietnia, oddział ZUS poinformował pracodawcę, że pracownik od 12 maja nabył prawo do nowego okresu zasiłkowego. Jednocześnie oddział poinformował pracodawcę o konieczności ponownego wystąpienia w sprawie ustalenia okresu zasiłkowego, jeżeli pracownik złoży kolejne zaświadczenie lekarskie, które zacznie się przed upływem 60 dni od zakończenia poprzedniej niezdolności do pracy, trwającej do 30 kwietnia.

Pracownik dostarczył kolejne zaświadczenie lekarskie na okres od 15 czerwca do 9 sierpnia. Na wniosek płatnika składek oddział ZUS ustalił, że ta niezdolność do pracy była spowodowana tą samą chorobą, która była przyczyną niezdolności do pracy trwającej do 30 kwietnia. W związku z tym, że przerwa pomiędzy tymi okresami niezdolności do pracy jest krótsza niż 60 dni, okres niezdolności do pracy podlega zliczeniu do okresu zasiłkowego trwającego do 30 kwietnia. To oznacza, że pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego od 15 czerwca do 4 lipca (do wyczerpania okresu 182 dni).

Ponieważ między okresami niezdolności do pracy od 12 maja do 14 czerwca oraz od 15 czerwca do 9 sierpnia nie było przerwy, okres niezdolności do pracy od 12 maja do 14 czerwca również podlega wliczeniu do okresu zasiłkowego trwającego do 30 kwietnia. W celu dalszej wypłaty świadczeń z tytułu choroby, tj. od 5 lipca, pracownik może złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne.

38. Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą wystąpiła bezpośrednio po niezdolności spowodowanej innymi przyczynami, okresy tych niezdolności zlicza się i prawo do zasiłku przysługuje przez łączny okres do 270 dni. Jeżeli niezdolność do pracy przypadająca na okres ciąży wystąpi po wcześniejszej niezdolności do pracy, bezpośrednio albo po przerwie nie dłuższej niż 60 dni, gdy jest spowodowana tą samą chorobą, ubezpieczona ma prawo do okresu zasiłkowego łącznie przez okres do 270 dni.

39. W razie wątpliwości czy w przerwie w niezdolności do pracy ubezpieczony odzyskał zdolność do pracy, należy zasięgnąć opinii lekarza leczącego. Jeżeli z opinii lekarza wynika, że między okresami orzeczonych niezdolności do pracy ubezpieczony nie odzyskał zdolności do pracy, okresy niezdolności przypadające przed przerwą i po przerwie zlicza się do jednego okresu zasiłkowego.

40. Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które przysługuje wynagrodzenie i zasiłek chorobowy, a także okresy, w których pracownik nie ma prawa do tych świadczeń z przyczyn określonych w art. 14 – 17 ustawy.

41. Osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie mają prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego tylko wówczas, gdy ustanie tego ubezpieczenia nastąpiło wskutek ustania tytułu ubezpieczenia.

Przykład:

Osoba prowadząca działalność pozarolniczą przystąpiła dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego. Osoba ta zgłosiła wniosek o wyłączenie z ubezpieczenia chorobowego mimo, że nadal prowadzi działalność pozarolniczą. Z dniem 31 grudnia została z ubezpieczenia chorobowego wyłączona. Od 10 stycznia osoba ta stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Mimo, że niezdolność do pracy powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego, osoba ta nie ma prawa do zasiłku chorobowego, gdyż nie ustał tytuł ubezpieczenia chorobowego, a jedynie, na wniosek tej osoby, ustało ubezpieczenie chorobowe.

Źródło: zus.gov.pl