Umowa zlecenia z osobą niepełnoletnią

Prowadzę sklep ze sprzętem komputerowym. Ostatnio przyszedł do mnie 17-letni chłopak i zapytał o możliwość pracy w moim sklepie jako sprzedawca lub serwisant. Chciałbym zawrzeć z nim umowę zlecenia. Mam jednak wątpliwości czy jest to możliwe i czy muszę w związku z tym posiadać pisemną zgodę jego rodziców?

Zawarcie zlecenia z 17-latkiem jest dopuszczalne, lecz do ważności umowy niezbędna jest zgoda jego rodzica (opiekuna prawnego). Przy czym, zgoda może być wyrażona nie tylko w formie pisemnej, ale poprzez jakiekolwiek zachowanie w sposób dostateczny ją uzasadniające – wystarczy wiedza rodzica o wykonywaniu zlecenia przez ich dziecko.

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych

Osoba, która ukończyła 17. rok życia, jest osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych (art. 15 Kodeksu cywilnego, dalej: "k.c.").

W szczególnych przypadkach osoba w wieku 17 lat może być jednak pozbawiona całkowicie czynności prawych lub posiadać pełną zdolność do czynności prawnych:

• zgodnie z art. 13 k.c. osoba, która ukończyła lat 13, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem; o ubezwłasnowolnieniu całkowitym orzeka sąd; osoby ubezwłasnowolnione całkowicie nie mają zdolności do czynności prawnych (art. 12 k.c.); 
• zgodnie z art. 10 § 2 w zw. z art. 11 k.c. przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa; pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się zaś z chwilą uzyskania pełnoletności.

Umowa zlecenia a zgoda przedstawiciela ustawowego

Według art. 17 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.

Takim przepisem szczególnym jest art. 22 § 3 Kodeksu pracy (dalej: "k.p."), który wskazuje, że osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać. W przedstawionej sytuacji nie mówimy jednak o zatrudnieniu pracowniczym, lecz o umowie prawa cywilnego.

Wyjątki wspomniane powyżej zawiera także Kodeks cywilny w art. 20-22. Zgodnie z tymi przepisami:

• osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego; 
• osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może ...