Ulga na złe długi w VAT po stronie dłużnika

Zgodnie z art. 89b ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 90 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Gdy uregulowanie wierzytelności nastąpi później dłużnik obowiązany jest:

• skorygować odliczony VAT z deklaracji za okres, w którym upłynął 90 dzień od upływu terminu płatności,
• ponownie wykazać ów VAT do odliczenia w deklaracji za okres, gdy nastąpiło uregulowanie należności.

Zatem brak zapłaty należności wynikającej z otrzymanej faktury w ww. terminie powoduje zobowiązanie dłużnika do dokonania korekty odliczonego VAT. Z zapisu powołanego przepisu wynika więc, że zapłata gotówkowa lub bezgotówkowa do końca okresu rozliczeniowego, w którym mija 90 dzień od upływu terminu płatności jest podstawą zwolnienia dłużnika z obowiązku korekty. Można tu zadać pytanie czy chodzi wyłącznie o uregulowanie płatności przez dłużnika osobiście z jego rachunku bankowego?

Forma zapłaty ma znaczenie?

W obrocie gospodarczym spotkać można instytucję faktoringu odwrotnego. Polega on na tym, iż to nie dłużnik, lecz faktor reguluje jego należności w stosunku do kontrahentów. Czym jest wobec tego „uregulowanie”, którym to terminem posługuje się ustawa o VAT w art. 89b? Kierując się wykładnią językową tego terminu jest to każdy typ rozliczenia pomiędzy stronami stosunku prawnego, które przynosi efekt w postaci efektywnego spełnienia świadczenia dzięki któremu dochodzi do wygaśnięcia zobowiązania. Uregulowanie może przybrać formę zapłaty gotówkowej, polecenia przelewu, polecenia zapłaty, zastosowania akredytywy, gwarancji, kompensaty. Na takim stanowisku stanął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 16 grudnia 2015 r., sygn. ILPP2/4512-1-789/15-3/EN.

Brak obowiązku korekty odliczonego VAT będzie miał również miejsce w sytuacji, gdy dłużnik zatrzyma kaucję gwarancyjną wpłaconą z tytułu wykonywanej na jego rzecz usługi. Jeżeli więc kaucja gwarancyjna potrącona zostaje przez inwestora przy wypłacaniu wykonawcom usługi należności z tytułu robót budowlanych, formę zapłaty stanowić będzie także potrącona kwota. Tym samym kaucja stanowi w takim przypadku uregulowaną należność.

W myśl art. 498 Kodeksu cywilnego, gdy dwie strony są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony. Kompensata możliwa jest jeżeli przedmiot obu wierzytelności stanowią pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone wyłącznie co do gatunku i obie z nich mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się do wysokości wierzytelności niższej. Takie stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 2 grudnia 2015 r., sygn. IBPP2/4512-773/15/RS. Stwierdził on, że zobowiązanie z tytułu kaucji gwarancyjnej jest odrębnym zobowiązaniem istniejącym w związku z wykonaniem rob&o...