Przeniesienie praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej bez PCC

Na podstawie umowy zbywca (były wspólnikiem spółki jawnej) przeniósł ogół praw i obowiązków przysługujących mu z tytułu uczestnictwa w spółce. Z tytułu przeniesienia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej nabywca uiścił na rzecz zbywcy umówioną kwotę. Czy umowa zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

W umowie zbycia ogółu praw i obowiązków uregulowano także kwestię odpowiedzialności solidarnej związanej z uczestnictwem zbywcy w spółce osobowej. Zawarcie umowy nastąpiło zgodnie z art. 10 Kodeksu spółek handlowych - na przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika pozwala § 4 ust. 2 umowy spółki jawnej oraz zgoda wyrażona przez drugiego wspólnika.

Odpowiedź:

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy, podatkowi podlegają:

• 2) zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
• 3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodaw...