Odpowiedzialność osoby trzeciej zależy od doręczenia postanowienia

Tezy: Postanowienie, o którym mowa w art. 165 § 2 w zw. z art. 108 § 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) o wszczęciu postępowania o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, nie może być uznane za skutecznie doręczone w trybie art. 150 w zw. z art. 165 § 4 O.p., gdy zostało skierowane na adres zamieszkania znany organowi z ewidencji podatników, lecz faktycznie nieaktualny, także gdy adresat uchybił obowiązkowi aktualizacji danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym w rozumieniu ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2012 r., poz. 1314 ze zm.).

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Bartosz Wojciechowski, Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (spr.), Sędzia del. WSA Joanna Tarno, Protokolant Marek Wojtasiewicz, po rozpoznaniu w dniu 8 września 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 października 2014 r. sygn. akt III SA/Wa 934/14 w sprawie ze skargi M. A. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 30 grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości podatkowe spółki w podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r. oraz II kwartał 2011 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok, 2) uchyla zaskarżoną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 30 grudnia 2013 r. nr [...], 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz M. A. kwotę 1.187 (słownie: jeden tysiąc sto osiemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania).

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami podatkowymi.

1.1. Wyrokiem z 20 października 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w sprawie o sygn. akt III SA/Wa 934/14, oddalił skargę M. A. – nazywanej dalej "Skarżącą", na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z 30 grudnia 2013 r. w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki w podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r. i II kwartał 2011 r.

1.2. Stan sprawy Sąd pierwszej instancji przedstawił następująco.
Decyzją z 22 marca 2013 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. orzekł o solidarnej odpowiedzialności Skarżącej za zobowiązania podatkowe T. sp. z o.o. – nazywanej dalej "Spółką", w podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r. i II kwartał 2011 r.

1.3. Po rozpoznaniu odwołania Skarżącej, wspomnianą na wstępie decyzją, Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.
Odnosząc się do poszczególnych zarzutów sformułowanych w odwołaniu, Dyrektor Izby Skarbowej wyjaśnił, że w świetle art. 108 § 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) – powoływanej dalej jako "O.p.", wydanie decyzji określającej wysokość zobowiązania Spółki w podatku od towarów i usług było zbędne. Spółka złożyła bowiem deklaracje VAT-7k za III kwartał 2010 r. oraz korektę deklaracji VAT-7k za II kwartał 2011 r. Stąd też w sprawie zastosowanie ma art. 108 § 2 pkt 3 O.p. w zw. z art. 108 § 3 tej ustawy, a nie, jak wskazała Skarżąca, art. 108 § 2 pkt 2 lit. a). Organ zaznaczył przy tym, że przed doręczeniem Skarżącej decyzji, Spółce doręczono tytuły wykonawcze dotyczące wspomnianych zaległości.

Dyrektor Izby Skarbowej nie zgodził się również z zarzutem dotyczącym niedoręczenia Skarżącej postanowienia o wszczęciu postępowania w przedmiocie orzeczenia o jej solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania Spółki. W ocenie organu, postanowienie to zostało skutecznie doręczone w trybie przewidzianym w art. 150 O.p. Wprawdzie Skarżąca przebywała pod innym adresem aniżeli ten, który widniał w bazie danych organu, niemniej jednak Skarżąca nie powiadomiła o tym Naczelnika Urzędu Skarbowego, chociaż miała taki obowiązek.

Zdaniem organu, nie doszło również do naruszenia art. 116 § 2 O.p., ponieważ w czasie upływu terminu płatności wskazanych wcześniej zobowiązań podatkowych Skarżąca wciąż była członkiem zarządu Spółki.

Wbrew temu, co wywodzi Skarżąca, nie przestała być ona członkiem zarządu Spółki po upływie pięcioletniej kadencji w czerwcu 2006 r. Przede wszystkim z akt sprawy wynika, że po tym terminie dalej występowała jako członek zarządu.

Chybiony okazał się także zarzut naruszenia art. 116 § 1 O.p., dotyczący bezskuteczności egzekucji. Organy mogą wykazać bezskuteczność egzekucji za pomocą wszelkich dowodów. Tymczasem środki podjęte przez organ egzekucyjny świadczą o tym, że egzekucję należało uznać za bezskuteczną w znacznej mierze.

Dalej badając przesłanki złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, określone w art. 10 i art. 11 ust. 1 i 2 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. nr 60, poz. 535, ze zm.) – powoływanej dalej jako "u.p.u.n.", Dyrektor Izby Skarbowej zwrócił uwagę, że od stycznia 2006 r. do stycznia 2009 r. nieuregulowane zobowiązania Spółki wynosiły 2.030 zł, natomiast w okresie od stycznia do kwietnia 2010 r. wzrosły do kwoty 11.500 zł. Następnie Spółka nie uregulowała zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za III kwartał 2010 r. i II kwartał 2011 r. Tym samym termin do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości należało wyznaczyć na koniec pierwszej połowy 2010 r.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.
2.1. W skardze na powyższe postanowienie, skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, Skarżąca podniosła zarzut naruszenia art. 121, art. 122, art. 165, art. 191, art. 200 § 1, art. 107, art. 108 § 2 pkt 3, art. 108 § 3 oraz art. 116 O.p. Ponadto w skardze wskazano na naruszenie art. 202 § 2 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030, ze zm.) – powoływanej dalej jako "K.s.h.".

2.2. W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie, utrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

3. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.
3.1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.) – powoływanej dalej jako "P.p.s.a.".

3.2. Odnosząc się do kwestii pełnienia przez Skarżącą obowiązków członka zarządu Spółki, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że – wbrew temu co wywodzi jej pełnomocnik – po upływie pięcioletniej kadencji mandat Skarżącej nie wygasł w sposób przewidziany w art. 202 K.s.h.

Przede wszystkim w aktach znajdują się podpisane przez Skarżącą, jako prezesa Spółki, dokumenty, takie jak: deklaracja VAT-7k z 22 października 2010 r., korekta deklaracji VAT-7k z 10 marca 2011 r. oraz bilans Spółki za 2010 r. Ponadto 22 marca 2012 r. Skarżąca zeznała, że była prezesem Spółki od 2000 r. W tym samym protokole wypowiedziała się również na temat kondycji finansowej Spółki na dzień przesłuchania.

Ponadto wraz z wygaśnięciem kadencji zgromadzenie wspólników powinno było powołać nowy zarząd, niemniej jednak tego nie uczyniono. Spółka nie zaktualizowała również danych zawartych w Krajowym Rejestrze Sądowym, do czego była zobowiązana (art. 168 K.s.h.). Tym samym przez cały ten okres Skarżąca nie tylko występowała jako prezes Spółki, ale również widniała w Krajowym Rejestrze Sądowym. W ocenie Sądu, przedstawione w skardze argumenty nie podważają domniemania prawdziwości tego wpisu, przewidzianego w art. 17 ust. 1 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r., nr 168, poz. 1186, ze zm.).

Powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych, Sąd stwierdził, że przyjęcie przedstawionej w skardze wykładni art. 202 K.s.h. prowadziłoby do uznania, że niewykonując obowiązków przewidzianych przepisami tej ustawy, członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności za zaległości podatkowe Spółki. Stawiałoby to go w uprzywilejowanej sytuacji względem tych członków zarządu, którzy dopełniliby obowiązków organizacyjnych i rejestrowych. Sąd zwrócił ponadto uwagę, że art. 202 K.s.h. reguluje kwestie związane z funkcjonowaniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, tymczasem prawo podatkowe cechuje znaczna autonomia.

3.3. Zdaniem Sądu, organy zasadnie stwierdziły, że egzekucja prowadzona z majątku Spółki okazała się bezskuteczna (art. 116 § 1 O.p.). Komornik sądowy, który prowadził postępowanie egzekucyjne w związku ze zbiegiem egzekucji, ustalił, że Spółka nie prowadzi działalności gospodarczej pod adresem wskazanym w aktach rejestrowych. Nie posiada też żadnego majątku, który mógłby zostać zajęty. Nie figuruje również w centralnej ewidencji pojazdów. Z akt sprawy wynika, że jedynie poborca skarbowy 31 marca 2011 r. pobrał od Spółki 1000 zł. W kolejnych raportach (4 maja 2011 r. oraz 19 czerwca 2012 r.) wskazał, że ze Spółką nie można nawiązać kontaktu, a co za tym idzie, nie udało mu się wyegzekwować od niej zaległości.

Ponadto 20 września 2011 r. Skarżąca, jako prezes Spółki, oświadczyła, że Spółka nie prowadzi sprzedaży, utraciła płynność finansową, nie posiada nieruchomości, ani środków transportu. Jej wierzytelności zostały zajęte przez komornika sądowego na poczet zaległości z tytułu kredytu. Wynika z tego, że Spółka nie posiadała majątku pozwalającego na zaspokojenie należności. Tym samym organy wykazały bezskuteczność egzekucji w sposób, który odpowiada standardom wypracowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego (uchwała z 8 grudnia 2008 r., sygn. akt II FPS 6/08).

Sąd stwierdził także, że skoro postępowanie egzekucyjne i administracyjne postępowanie egzekucyjne zostały skutecznie wszczęte, zarzut naruszenia art. 108 § 2 pkt 3 O.p. należało uznać za chybiony.

3.4. Sąd nie podzielił również zarzutu dotyczącego nieustalenia faktycznej wysokości zaległości podatkowej i niewydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego Spółki. Przede wszystkim zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług powstaje z mocy prawa w drodze samoobliczenia. Wysokość tego podatku została zatem określona w deklaracji VAT-7k za III kwartał 2010 r. oraz korekcie deklaracji VAT-7k za II kwartał 2011 r. Sąd wyjaśnił, że różnica pomiędzy kwotami zadeklarowanego podatku a kwotą określoną w decyzji skierowanej do Skarżącej, wynika z tego, że w efekcie egzekucji część zaległości zostało już wyegzekwowanych. Ponadto zgodnie z art. 108 § 3 O.p., w razie wystawienia tytułu wykonawczego na podstawie deklaracji, na zasadach przewidzianych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przed orzeczeniem o odpowiedzialności osoby trzeciej, wydanie decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego nie jest konieczne.

3.5. Zdaniem Sądu, postępowanie – które toczyło się przed sądem powszechnym w przedmiocie uznania za nieważną umowy sprzedaży nieruchomości zawartej przez Spółkę ze Skarżącą – nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Wydanie przez sąd powszechny w tym przedmiocie wyroku ewentualnie umożliwi w przyszłości złożenie wniosku...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »