NSA. Wspólną nadpłatę można zaliczyć na zaległość małżonka w VAT

W świetle art. 92 § 3 i art. 76 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa nadpłata wynikająca ze wspólnego opodatkowania małżonków może być zaliczona z urzędu na poczet zaległości podatkowej jednego z małżonków wynikającej z zobowiązania w podatku od towarów i usług - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Artur Mudrecki (sprawozdawca), Sędzia NSA Krystyna Chustecka, Sędzia NSA Hieronim Sęk, Protokolant Anna Błażejczyk, po rozpoznaniu w dniu 12 września 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w L. (obecnie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w L.) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 5 sierpnia 2015 r. sygn. akt I SA/Łd 28/15 w sprawie ze skargi H.K. i M.K. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 28 października 2014 r. nr [...] w przedmiocie zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości w podatku od towarów i usług za IV kwartał 2011 r. i II kwartał 2012 r.:

1. uchyla zaskarżony wyrok w całości,
2. oddala skargę,
3. zasądza od H. K. i M. K. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w L. kwotę 340 (słownie: trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji

Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 28/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (dalej: Sąd pierwszej instancji) uchylił zaskarżone przez H. K. i M. K. (dalej: Skarżący) postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w L. (dalej: Dyrektor IS) z dnia 28 października 2014 r. w przedmiocie zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości w podatku od towarów i usług za IV kwartał 2011 r. i II kwartał 2012 r.

2. Przedstawiony przez Sąd pierwszej instancji tok postępowania

2.1. Przedstawiając stan faktyczny Sąd pierwszej instancji podał, że w dniu 20 kwietnia 2014 r. do Urzędu Skarbowego w L. wpłynęło zeznanie podatkowe (PIT-36) Skarżących o dochodach osiągniętych w 2013 r. z wykazaną nadpłatą, którą Naczelnik Urzędu Skarbowego w L. postanowieniem z dnia 14 lipca 2014 r. zaliczył na poczet zaległości u M. K. z tytułu podatku od towarów i usług za IV kwartał 2011 roku oraz II kwartał 2012 roku.

Dyrektor IS, po rozpatrzeniu zażalenia Skarżących, utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. Wyjaśnił, że zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.; dalej O.p.) podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. Natomiast w myśl art. 29 § 1 ww. ustawy, w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim, odpowiedzialność, o której mowa w art. 26 O.p. obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. Art. 92 § 3 oraz § 4 O.p. stanowi zaś, że małżonkowie wspólnie opodatkowani na podstawie odrębnych przepisów ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe wobec podatnika oraz solidarna jest ich wierzytelność o zwrot podatku.

W ocenie Dyrektora IS dla powstania samego zobowiązania podatkowego wobec podatnika, jak i dla określenia zakresu wynikającej stąd odpowiedzialności podatnika i jego małżonka, nie są istotne - ani sposób powstania zobowiązania podatkowego, ani też zgoda bądź jej brak ze strony małżonka podatnika. Zakres odpowiedzialności podatnika pozostającego w związku małżeńskim wynika z mocy prawa, czyli z samego faktu pozostawania w związku małżeńskim i istnienia majątkowej wspólności ustawowej.

2.2. W skardze wywiedzionej do sądu administracyjnego Skarżący zarzucili rażące naruszenie przepisów prawa, w szczególności:

1. art. 76 § 1, art. 77 § 1 pkt 5, art. 72 § 1 pkt 1, art. 73 § 2 pkt 1, art. 78, art. 92 § 3, art. 121 § 1 i 2, art. 212 O.p.;
2. art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej: u.p.d.o.f.).

2.3. W odpowiedzi na skargę Dyrektor IS wniósł o jej oddalenie.

3. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji

3.1. Sąd pierwszej instancji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.; dalej: P.p.s.a.) uwzględnił skargę.

Zdaniem Sądu, art. 92 § 3 O.p. nie wprowadza zasady solidarnej odpowiedzialności małżonków za wszelkie zobowiązania podatkowe jednego z małżonków, w tym odpowiedzialności solidarnej małżonków za zobowiązania w podatku od towarów i usług, który to pogląd wyrażany był już wcześniej w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Sąd wskazał, że Ordynacja podatkowa w art. 92 § 3 wprowadza zasadę solidarnej odpowiedzialności małżonków za zobowiązania podatkowe jedynie w sytuacji, gdy z odrębnych przepisów wynika możliwość wspólnego opodatkowania małżonków. Jedynym przypadkiem zaś solidarnej odpowiedzialności małżonków za zobowiązania podatkowe jest art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. wprowadzający w drodze wyjątku od zasady odrębnego opodatkowania małżonków, możliwość wspólnego ich opodatkowania od łącznej sumy dochodów. Podatek jest wówczas ustalany na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków. Konsekwencją tego uregulowania jest solidarna odpowiedzialność małżonków ale jedynie za dług podatkowy wynikający z należności podatkowej uwidocznionej we wspólnym zeznaniu podatkowym.

W ocenie ...