NSA: Nie trzeba czekać na tytuł wykonawczy, żeby wnieść zarzuty w postępowaniu egzekucyjnym

Z uzasadnienia: Nie można zapominać, że walor informacyjny (...) pouczenia ma służyć zobowiązanemu i gwarantować, że poweźmie on wiedzę o możliwych środkach ochrony. Nie powinno się zatem, mając na względzie wartości konstytucyjne i odpowiadające im naczelne zasady procesowe, takie jak choćby zasada zaufania do organów państwa, wyprowadzać z powyższego warunków nadmiernie ograniczających prawa zobowiązanego. Jeżeli w granicach językowego odczytania przepisów istnieje możliwość interpretacji in favorem, to taka powinna zostać zaakceptowana w praktyce stosowania prawa.

Teza

Doręczenie tytułu wykonawczego nie może być w każdym przypadku traktowane jako przesłanka sine qua non skutecznego wniesienia zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym, w rozumieniu art. 27 par. 1 pkt 9 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.).

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marek Zirk-Sadowski (spr.), Sędzia NSA Janusz Zubrzycki, Sędzia WSA del. Dominik Mączyński, po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 września 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3930/17 w sprawie ze skargi L. S.A. z siedzibą w W. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia 22 września 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. na rzecz L. S.A. z siedzibą w W. kwotę 240 (słownie: dwustu czterdziestu) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z 27 września 2018 r., III SA/Wa 3930/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na skutek skargi L. S.A. z siedzibą w W., uchylił zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z 22 września 2017 r. oraz poprzedzające je postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego [...] z 26 lipca 2017 r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w zakresie zgłoszonych zarzutów egzekucyjnych.

W skardze kasacyjnej od ww. orzeczenia Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w W. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi strony, a ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, jak też o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Jednocześnie złożono oświadczenie o zrzeczeniu się rozprawy. Wnioski powyższe wsparto zarzutami naruszenia:

  1. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dalej Ppsa, w zw. z art. 27 § 1 pkt 9 oraz art. 33 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.), dalej u.p.e.a., poprzez uznanie, że termin do złożenia zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie biegnie od dnia doręczenia zobowiązanemu tytułu wykonawczego, a od dnia uzyskania informacji co do wszczęcia egzekucji administracyjnej, w sytuacji gdy z art. 27 § 1 pkt 9 u.p.e.a. wynika, iż tytuł wykonawczy zawiera pouczenie zobowiązanego o przysługującym mu w terminie 7 dni prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, co z kolei oznacza, że prawo to kształtuje się z chwilą doręczenia odpisu tytułu wykonawczego zobowiązanemu, wskutek czego Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, iż zarzuty złożone przed doręczeniem odpisu tytułu wykonawczego zobowiązanemu zostały wniesione z zachowaniem terminu określonego w powyższym przepisie, a co za tym idzie powinny zostać rozpatrzone merytorycznie,
  2. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa w zw. z art. 7-8 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez błędne uznanie, że w sprawie doszło do naruszenia zasady uwzględniania słusznego interesu obywateli i zasady zaufania do organów państwa.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną spółka wniosła o oddalenie ww. skargi w całości, a także o zwrot kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Istota sporu, jak odnotowano w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (s. 3) sprowadza się do pytania, czy zarzuty wniesione w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym przed wystąpieniem skutku doręczenia tytułu wykonawczego, na podstawie którego to postępowanie jest prowadzone, są przedwczesne i wobec tego nie podlegają merytorycznej ocenie. Z takim stanem faktycznym mamy do czynienia w sprawie niniejszej, jako że zarzuty wniesiono 12 lipca 2017 r., tj. dzień przed doręczeniem tytułu wykonawczego (13 lipca 2017 r.).

Sąd pierwszej instancji opowiedział się przeciw wskazanemu zapatrywaniu organów prezentując tezę, że "niewskazanie przez ustawodawcę w art. 27 § 1 pkt 9 u.p.e.a. daty, od której należy liczyć siedmiodniowy termin do wniesienia zarzutów oraz okoliczność, że sformułowanie przez zobowiązanego zarzutów wskazanych w art. 33 § 1 pkt 1-10 możliwe jest także przed doręczeniem mu tytułu wykonawczego, uzasadnia twierdzenie, że termin wskazany w powołanym przepisie upływa co do zasady najpóźniej po siedmiu dniach od doręczenia zobowiązanemu tytułu wykonawczego". A zatem "doręczenie tytułu wykonawczego nie może być traktowane jako przesłanka, bez spełnienia której nie jest możliwe skuteczne wniesienie zarzutów" (s. 5 uzasadnienia wyroku). Na poparcie tego stanowiska przedstawiono następujące argumenty (s. 3-6 uzasadnienia wyroku):