NSA: Nie ma zobowiązania podatkowego, nie może być egzekucji

Nienależny podatek nie powinien być egzekwowany, bez względu na to czy jego wysokość wynika z decyzji, czy z deklaracji podatkowej, szczególnie gdy zostały one wyeliminowane z obrotu prawnego. Stąd też eliminacja z obrotu prawnego tak decyzji, jak i deklaracji podatkowej, określających zobowiązanie podatkowe powinna wywierać ten sam skutek w postępowaniu egzekucyjnym. W każdym z tych przypadków upada podstawa prawna egzekucji ze skutkiem ex tunc (wstecz - dop. red.).

Tezy

1. Mając na względzie treść art. 3 § 1, art. 3a § 1 pkt 1 oraz art. 64c § 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2016 r., poz. 599 ze zm.), skoro wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji stanowiącej podstawę prawną egzekucji przesądza, że prowadzenie egzekucji na podstawie tej decyzji było niezgodne z prawem, to tak samo należy oceniać wyeliminowanie z obrotu prawnego deklaracji podatkowej poprzez jej korektę, szczególnie w sytuacji, gdy organ nie zakwestionował wysokości zobowiązania podatkowego wykazanego w skorygowanym zeznaniu podatkowym.

2. Eliminacja z obrotu prawnego zarówno decyzji, jak i deklaracji podatkowej, określających zobowiązanie podatkowe, powinna wywierać ten sam skutek w postępowaniu egzekucyjnym. W każdym z tych przypadków upada podstawa prawna egzekucji ze skutkiem ex tunc.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jacek Brolik, Sędzia NSA Jolanta Sokołowska (sprawozdawca), Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, , po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 października 2020 r. sygn. akt III SA/Wa 808/20 w sprawie ze skargi M. K. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie z dnia 4 lutego 2020 r. nr [...] w przedmiocie egzekucji świadczeń pieniężnych oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 15 października 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 808/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżone przez M. K. (dalej: skarżący) postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej (DIAS) w Warszawie z dnia 4 lutego 2020 r. w przedmiocie egzekucji świadczeń pieniężnych.

Skargę kasacyjną wywiódł DIAS. Na podstawie art. 173 i art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.; dalej P.p.s.a.) zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie prawa procesowego, tj.:

1) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a w zw. z art. 59 § 1, art. 59 § 3 i art. 64c § 1-12 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2016 r., poz. 599 ze zm., dalej: u.p.e.a.) oraz art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm.; dalej: K.p.a.) w zw. z art. 18 u.p.e.a przez uchylenie postanowienia DIAS z dnia 4 lutego 2020 r. na skutek błędnego uznania przez Sąd, że kwestie dotyczące zasadności i wysokości kosztów egzekucyjnych mogą być rozpoznane w postępowaniu w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego oraz w konsekwencji dokonanie przez Sąd w ramach ww. postępowania rozstrzygnięć w tym zakresie, podczas gdy zasadność i wysokość kosztów może być zaskarżona przez skarżącego wyłącznie w trybie przewidzianym w art. 64c § 6a pkt 1 i § 7 u.p.e.a.;

2) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a przez uchylenie postanowienia DIAS z dnia 4 lutego 2020 r. ze względu na naruszenie, w ocenie Sądu, prawa procesowego mającego istotny wpływ na wynik sprawy, w sytuacji gdy do takiego naruszenia nie doszło;

- z ostrożności procesowej:

3) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. i art. 18 u.p.e.a. oraz art. 59 § 1 pkt 2 i art. 64c § 3 u.p.e.a. przez uchylenie postanowienia DIAS z dnia 4 lutego 2020 r. na skutek błędnego uznania przez Sąd, iż w zaistniałym w niniejszej sprawie stanie faktycznym co do kosztów egzekucyjnych liczonych od kwoty przewyższającej należność 110 zł zachodzi wskazana w przepisie art. 59 § 1 pkt 2 u.p.e.a przesłanka umorzenia postępowania egzekucyjnego (nieistnienie obowiązku) z uwagi na wszczęcie oraz prowadzenie egzekucji niezgodnie z prawem w zakresie dochodzonej należności przekraczającej 110 zł.

Powyższe naruszenie przepisów postępowania miało istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż było bezpośrednim powodem uwzględnienia skargi i uchylenia wskazanego na wstępie postanowienia.

DIAS wniósł o uchylenie w całości skarżonego wyroku i oddalenie skargi, ewentualnie o uchylenie w całości skarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ zrzekł się przeprowadzenia rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna jest niezasadna.

Jako podstawę kasacyjną jej wniesienia wskazano podstawę określoną w art. 174 pkt 2 P.p.s.a., czyli naruszenie przepisów postępowania, jednak pośród przepisów, których naruszenie zarzucono, podano nie tylko te ostatnio wymienione przepisy, ale również przepisy materialne, jakimi są: art. 59 § 1 pkt 2 i § 2 oraz większość przepisów zawartych w art. 64c u.p.e.a. (w pkt 1 skargi kasacyjnej wskazano art. 64c § 1-12 u.p.e.a.).

Tymczasem na autorze skargi kasacyjnej spoczywa, wynikający z art. 176 P.p.s.a., obowiązek przypisania zarzutu do właściwej podstawy kasacyjnej. Wywiązanie się z tego obowiązku jest istotne, ponieważ art. 174 P.p.s.a. przewiduje inne przesłanki naruszenia przepisów postępowania i przepisów prawa materialnego. I tak, zarzut naruszenia prawa materialnego powinien być wniesiony na podstawie art. 174 pkt 1 P.p.s.a. ze wskazaniem, czy zarzucane naruszenie polega na błędnej wykładni przepisu, czy też na jego niewłaściwym zastosowaniu. Przy zarzucie naruszenia prawa procesowego należy wykazać wpływ naruszenia na wynik sprawy.

Równie ważne jak prawidłowe wskazanie podstaw kasacyjnej jest należyte uzasadnienie postawionych zarzutów. Zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię należy wskazać, jak naruszony przepis zinterpretował sąd pierwszej instancji w zaskarżonym orzeczeniu, a jaka, zdaniem strony, powinna być jego prawidłowa wykładnia. Wskazując na drugą postać naruszenia prawa materialnego, tj. niewłaściwe zastosowanie, wnoszący skargę kasacyjną zobowiązany jest do wyjaśnienia, dlaczego przepis (hipoteza wyprowadzonej z tego przepisu normy prawnej), który sąd pierwszej instancji przyjął za mający zastosowanie w sprawie, "nie przystaje" do stanu faktycznego ustalonego w sprawie i jaki przepis powinien mieć zastosowanie. Zarzut niewłaściwego zastosowania prawa materialnego wymaga wykazania i wyjaśnienia, jak dany przepis prawa powinien być stosowany ze względu na stan faktyczny sprawy albo dlaczego ze względu na ten stan faktyczny nie powinien być on stosowany, a w przypadku zarzutu niezastosowania tego przepisu, dlaczego powinien być on w sprawie zastosowany. Z kolei dla skuteczności zarzutu naruszenia przepisów postępowania konieczne jest wykazanie wpływu zarzucanego naruszenia na wynik sprawy. Podkreślić należy, że dla spełnienia wymogu z art. 174 pkt 2 P.p.s.a. nie wystarczy przytoczenie w petitum skargi kasacyjnej formuły o naruszeniu przepisów postępowania mającym wpływ na wynik sprawy, lecz konieczne jest wykazanie, który przepis postępowania został naruszony, w jaki sposób oraz wpływu zarzucanego naruszenia na wynik sprawy.

Prawidłowe wskazanie podstaw kasacyjnych oraz należyte uzasadnienie skargi kasacyjnej ma kluczowe znaczenie dla skuteczności skargi kasacyjnej, a to przez wzgląd na wynikające z art. 183 § 1 P.p.s.a. związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego zakresem skargi kasacyjnej. Zarówno z art. 183 §...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »