NSA. Muzyk może grać w orkiestrze na umowie o dzieło

Umowa, w której strona zobowiązuje się do wykonania określonej produkcji artystycznej za wynagrodzeniem, ma cechy umowy o dzieło, a nie umowy zlecenia. Treścią bowiem zobowiązania wykonawcy nie jest samo podjęcie i wykonywanie określonych czynności, lecz oznaczony w umowie ich wynik w postaci wystawienia widowiska odpowiadającego pewnym z góry ustalonym warunkom.

We wrześniu 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazał NFZ informację, że R. K. (dalej: muzyk) wykonywał u płatnika X w sierpniu 2016 r. usługi na podstawie umowy z 17 sierpnia 2016 r. (nazwanej przez płatnika i muzyka umową o dzieło), polegające na udziale w spektaklu w charakterze muzyka orkiestry.

Decyzją z kwietnia 2021 r. Prezes NFZ, stwierdził objęcie muzyka obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu wykonywania na rzecz płatnika w sierpniu 2016 r. umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym (dalej: kc) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Prezes NFZ wskazał, że w przywołanej umowie nie wymieniono utworów, które miał wykonać muzyk i w jaki sposób w kontekście całego spektaklu miał to uczynić, żeby wykonanym przez niego utworom można było przypisać charakter dzieła. Umowa nie zawierała też opisu zamawianego dzieła, tzn. nie sprecyzowano w niej cech szczególnych dzieła, indywidualnie oznaczonych, nadających charakteru oryginalności. Zdaniem Prezesa NFZ, przedmiotem umowy wykonanej przez muzyka było przede wszystkim zagranie w spektaklu w charakterze muzyka orkiestry, przy czym brak ustalenia szczegółowych parametrów tego typu przedsięwzięcia artystycznego, w tym sprecyzowania roli w nim wykonawcy, uniemożliwia weryfikację rezultatu zawartej umowy, co ważne z uwagi na istotne kryterium odróżniające umowę o dzieło od umowy o świadczenie usług, czyli możliwości poddania umówionego rezultatu (dzieła) sprawdzianowi na istnienie wad. Prezes NFZ uznał, że status artysty, przysługujący osobom występującym w spektaklach, nie jest okolicznością, która powoduje, że każdy rodzaj aktywności podejmowany przez nich ma walor dzieła w rozumieniu art. 627 kc, bowiem charakteru wykonania dzieła nie można przypisać działaniu wymagającemu, co prawda określonych umiejętności i talentu, ale mającemu charakter odtwórczy.

Zdaniem Prezesa NFZ, muzyk wykonywał pracę odtwórczą, w zespole - jako jeden z członków spektaklu wystawianego przez płatnika, zaś jego udział polegał na wspólnym wraz z innymi muzykami-instrumentalistami wykonaniu utworów muzycznych, w trakcie którego każdy z muzyków wykonywał swoją partię instrumentalną. Ponadto w umowie wskazany został odgórnie spektakl, w którym dany muzyk miał uczestniczyć, a swoboda wykonania przedmiotu umowy przez muzyka była również ograniczona przez konieczność współpracy z innymi muzykami, chórzystami oraz dyrygentem, zaś w tych okolicznościach trudno dostrzec cechy charakterystyczne dla umowy o dzieło. Wobec tego Prezes NFZ ocenił, że przedmiotem umowy było świadczenie usług muzycznych determinowanych starannością działania, czyli wykonanie czynności starannego działania (art. 750 kc), do których stosuje się przepisy o umowie zlecenia. Z tego względu muzyk podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umów o świadczenie usług, do których zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - stosow...