Napiwki. Skutki w PIT i VAT oraz składki ZUS

Napiwki są zwyczajową formą podziękowania osobom, które świadczą usługi, zwykle w branży gastronomicznej, ale również między innymi w branżach: fryzjerskiej, kosmetycznej czy przewozów taksówkami osobowymi. Pojawia się wówczas pytanie oto, jak należy te napiwki opodatkować oraz czy istnieje obowiązek naliczenia odnich składek ZUS. Odpowiedź jest uzależniona przede wszystkim odtego, kto (pracownik/zleceniobiorca czy też przedsiębiorca) iwjaki sposób otrzymuje napiwek.

Podatek od towarów i usług

Rozważania warto rozpocząć od tego podatku, z uwagi na to, że gdyby napiwek podlegał opodatkowaniu VAT, w pierwszej kolejności zmniejszałby on kwotę, jaka finalnie przypadłaby do wypłaty osobie uprawnionej. Otóż tu też istotne jest to, czy napiwek był doliczony do rachunku jako opłata za serwis, czy też został wręczony przez klienta zupełnie dobrowolnie, z jego inicjatywy.

W tym pierwszym przypadku napiwek jest po prostu wynagrodzeniem za obsługę, doliczanym jako osobna, ale obligatoryjna pozycja w rachunku. Warto podkreślić, że tak naprawdę traci on wówczas swój specyficzny wymiar gratyfikacji o charakterze uznaniowym, zależnej przede wszystkim od zadowolenia klienta z wykonanej usługi. Oczywistym jest wówczas, że wynagrodzenie to stanowi podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.). W myśl tego przepisu podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy.

Natomiast w drugiej sytuacji – co zostało podkreślone w interpretacji indywidualnej z 20 lutego 2014 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, nr IBPP2/443-1078/13/WN – (...) w przypadku gdy kwoty napiwków są świadczeniem klienta całkowicie dobrowolnym, niewyodrębnionym na rachunku jako tzw. „opłata za serwis”, wystawionym dla nabywcy usługi gastronomicznej, hotelowej lub innej z nimi związanej, pozostającym poza stosowanym cennikiem świadczonych usług oraz prowadzoną przez Wnioskodawcę ewidencją dla potrzeb podatku od towarów i usług, jako suma pieniędzy adresowana i przekazana na rzecz pracownika bezpośrednio świadczącego obsługę nagrodzoną napiwkiem – nie stanowi dla podatnika prowadzącego hotel obrotu będącego podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

a) przychód z działalności gospodarczej/przychód ze stosunku pracy lub umowy zlecenia