Kto nie walczy, nie wygrywa. Zwrot VAT z faktur od nieuczciwego kontrahenta jest możliwy

Jak wynika zKrajowego Planu Działań Administracji Podatkowej, uchwalonego przez Ministerstwo Finansów na2015r., głównym przedmiotem kontroli prowadzonych przez organy podatkowe będą rozliczenia przedsiębiorców wzakresie podatku odtowarów iusług. Szacuje się, że około 80% wszystkich planowanych kontroli będzie dotyczyć tego obszaru fiskalnego. Wszczególności urzędnicy wezmą pod lupę te firmy, które prowadzą transgraniczne interesy naterenie Unii Europejskiej.

W związku z tym w ostatnim czasie można zauważyć zdecydowane zintensyfikowanie kontroli organów dotyczących transakcji polegających na wewnątrzwspólnotowej dostawie i nabyciu towarów. Ich celem jest dochodzenie, czy odbiorca lub sprzedawca towaru mający siedzibę w innym państwie UE jest faktycznie istniejącym i rzetelnym podatnikiem. W przypadku oceny pozytywnej organ podatkowy zakwestionuje sprzedaż lub nabycie towaru z innego państwa i zażąda opodatkowania takiej transakcji na takich samych zasadach, jakie dotyczą obrotu towarów pomiędzy podmiotami krajowymi, tj. zazwyczaj według stawki 23% zamiast stosowanej przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów stawki 0%.

Ponadto zakwestionowane zostanie prawo odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez sprzedawcę, w sytuacji jeśli nabycie nastąpiło od podmiotu z siedzibą w Polsce. W oczywisty sposób stanowi to istotny problem dla przedsiębiorcy, który nagle będzie zobowiązany do zapłaty podatku „z własnej kieszeni”.

Trudna weryfikacja zagranicznego kontrahenta

Realia są jednak takie, że przedsiębiorca, prowadząc działalność gospodarczą, zwykle nie ma możliwości dokładnego weryfikowania każdego zagranicznego kontrahenta, któremu sprzedaje towar. Głównym kryterium, jakie decyduje o zawarciu współpracy, jest zwykle wypłacalność nabywcy tych towarów. Trudno bowiem oczekiwać od przedsiębiorcy, że będzie prowadził złożoną weryfikację każdej dokonywanej transakcji.

Co jednak ważne dla przedsiębiorców nieświadomie wmieszanych w transakcje z nieuczciwymi kontrahentami, z prawnego punktu widzenia ich sytuacja nie jest aż tak zła, jak mogłyby na to wskazywać, wydawane często na wyrost, decyzje organów podatkowych. Nawet w sytuacji, gdyby okazało się, że podmiot będący nabywcą lub sprzedawcą towarów okazał się oszustem podatkowym, możliwe jest utrzymanie pierwotnego rozliczenia VAT ze stawką 0% i otrzymanie zwrotu podatku naliczonego.

Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie TSUE. W wyroku z 11 maja 2006 r. w sprawie C-384/04 TSUE wskazał, że podmioty gospodarcze podejmujące wszelkie możliwe działania, których podjęcia można się od nich w sposób uzasadniony domagać celem zapewnienia, że realizowane przez nie transakcje nie stanowią części łańcucha obejmującego transakcje objęte oszustwem w podatku VAT, powinny móc powołać się na ich legalność, bez ryzyka utraty prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT.

W wyroku z 6 lipca 2006 r. w sprawach połączonych C-439/04 i C-440/04 Axel Kittel i Recolta Recycling SPRL Trybunał stwierdził między innymi, że w przypadku gdy dostawa jest realizowana na rzecz podatnika, który nie wiedział lub nie mógł wiedzieć o tym, że dana transakcja była wykorzystana do celów oszustwa, które zostało popełnione przez sprzedawcę, nie można odebrać nabywcy prawa do odliczenia podatku zapłaconego przez tego podatnika.

Natomiast w wyroku z 21 czerwca 2012 r. w sprawach połączonych C-80/11, C-142/11 Trybunał uznał, że przepisy wspólnotowe stoją na przeszkod...