Oferta

Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego. Doradzamy zarówno w wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej jak i w bieżącej obsłudze każdego rodzaju spółki prawa handlowego w Polsce i za granicą ? również w zakresie prowadzenia ksiąg handlowych i rozliczeń transakcji.

 

Przeprowadzamy kompleksowe audyty prawne, podatkowe i finansowe. Doradzamy przy procesach przejęć, fuzji czy transakcji M&A.

 

Przedsiębiorcom wykonującym działalność we własnym imieniu oferujemy kompleksowe doradztwo prawne i podatkowe w bieżącej działalności i wsparcie w procesie przekształcenia działalności w wybrany rodzaj spółki.

 


 

Reprezentujemy naszych klientów w toku kontroli i postępowań podatkowych, w sporach cywilnych i gospodarczych oraz w sprawach sądowych przed sądami wszystkich instancji. Chronimy ich interesy w zakresie:

  • Odpowiedzialności członków zarządów spółek kapitałowych,
  • Ekspozycji na ryzyko prawne związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
  • Respektowania i wykonywania praw wspólników spółek,
  • Nadzoru nad stosowaniem i egzekwowaniu prawa przez urzędników administracji państwowej w tym organów ścigania i Krajowej Administracji Skarbowej,
  • Weryfikacji poprawności i rzetelności dokumentacji księgowej,
  • Przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy,
  • Zabezpieczania interesów i majątków firm i osób prywatnych

 

najbliższeszkolenia

Artykuły

25.06.2019

Kara umowna za nieodebranie lokalu handlowego jako koszt uzyskania przychodu

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą mogą spotkać się z problematyką kar umownych i odszkodowań wynikających z różnych tytułów. Temat ten jest nie tylko skomplikowany na gruncie prawnym i gospodarczym, ale także na gruncie ustawy o podatku dochodowym. W szczególności w niektórych sytuacjach przedsiębiorcy mogą zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki związane z karami umownymi lub odszkodowaniami, a w innych już nie. Wszystko zależy od tytułu, z jakiego ma zostać dokonana wypłata, ciągu zdarzeń do niej prowadzącego, umów i porozumień z kontrahentem, a także odpowiedniej dokumentacji. Powyższe sprawia, że problematyka rozliczenia kary umownej czy odszkodowania stanowi wyzwanie dla przedsiębiorców, którzy w tym zakresie często sięgają po pomoc doświadczonych doradców podatkowych.

Kara umowna – koszty „niepodatkowe”

W ustawie o podatku dochodowym zostało wprost wskazane, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. Z kosztów podatkowych należy wyłączyć kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Kary umowne i odszkodowania z pozostałych tytułów co do zasady mogą stanowić koszty uzyskania przychodu.

Powyższy przepis nie jest jednak jednoznaczny. Przykładowo WSA w Poznaniu wskazał, że szkody powstałe w związku ze świadczeniem usług transportowych, wypłacane po przeprowadzeniu postępowania reklamacyjnego, uznane przez firmę transportową, podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów, jako odszkodowania z tytułu wadliwego wykonania usługi (wyrok z dnia 22 lutego 2017 r., sygn. I SA/Po 1308/16). Sąd uznał, że w tej sytuacji kluczowe było zaakceptowanie przez kontrahenta szkody, co jest równoznaczne z uznaniem wad wykonanej usługi.

W podobnym tonie wypowiadają się organy administracyjne, wskazując, że jeżeli zapłata kary umownej/odszkodowania jest konsekwencją uznania roszczenia i w istocie stanowi potwierdzenie, że usługa nie została wykonana prawidłowo, to nie może ona stanowić kosztów uzyskania przychodów, ponieważ wynika z działania podatnika (przykładowo interpretacja z dnia 26 marca 2019 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.558.2018.1.EN).

Ponadto Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 lipca 2011 (sygn. II FSK 460/10) wskazał, że kary umowne i odszkodowania będące następstwem niewykonania umowy bądź odstąpienia od niej, nie stanowią kosztów uzyskania przychodu właśnie ze względu na brak przesłanki działania w celu osiągnięcia przychodu (zabezpieczenia lub zachowania jego źródeł).

Stanowisko NSA

Przytoczone wyżej orzeczenie NSA nie znalazło jednak uznania w późniejszej praktyce sądów administracyjnych. Dowodem na to jest chociażby ostatni wyrok NSA z 27 marca 2019 r. (sygn. akt II FSK 292/16) wskazujący, że co do zasady wyżej omówione przepisy wyłączające z kosztów uzyskania przychodu kary umowne i odszkodowania nie obejmują swym zakresem kar umownych z tytułu odstąpienia od umowy (wcześniejszego jej rozwiązania), jeżeli odstąpienie było dla podatnika bardziej opłacalne niż realizacja umowy.

Sprawa dotyczyła podatnika, któremu kontrahent naliczył karę umowną w związku z odstąpieniem od umowy najmu lokalu w galerii handlowej. W wyniku analizy podatnik doszedł do wniosku, że kontynuacja najmu byłaby dla niego nieopłacalna, a korzystniejszą alternatywą jest odstąpienie od umowy, nawet jeżeli oznaczałoby to konieczność zapłaty kary umownej.

NSA wskazał, iż prowadzenie przedsiębiorstwa wiąże się z podejmowaniem przez przedsiębiorców racjonalnych decyzji w celu uzyskania korzyści ekonomicznych. Warto zaznaczyć, że w ocenie NSA działania te mogą polegać również na eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć. Tak więc, jeżeli bardziej opłacalne z punktu widzenia podatnika jest zerwanie umowy i zapłata kary umownej, to należy takie zachowanie traktować jako wpływające na niepomniejszenie przychodu w przyszłości.

Nie jest to pierwszy wyrok, w którym NSA wypowiedział się w podobny sposób. Przykładowo w wyroku z dnia 4 października 2018 r. (sygn. II FSK 2840/16 NSA) Sąd wskazał, że wydatki na opłaty za przedterminowe rozwiązanie umowy (odstępne) mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Z kolei w innym wyroku NSA wskazał, że w procesie działań gospodarczych przedsiębiorca dąży nie tylko do maksymalizacji przychodów, ale i minimalizacji strat (wyrok z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. II FSK 871/16). Szerokie podejście do tego przepisu zastosował NSA w wyroku z dnia 28 lutego 2018 r. (sygn. II FSK 374/16), wskazując, że do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć należy wydatki poniesione przez podatnika celem ograniczenia lub uniknięcia straty na działalności gospodarczej.

Wnioski

Tematyka kar umownych i odszkodowań z tytułu różnych zdarzeń gospodarczych jest bardzo trudna. Z orzecznictwa sądów wynika, że istotne jest, aby kwalifikując dany wydatek jako koszt podatkowy, uwzględniać kwestię logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika. Jeżeli więc kara umowna czy odszkodowanie nie jest wyłączone explicite z kosztów uzyskania przychodu, to podatnik powinien potrafić udowodnić, że jej zapłata jest dla niego korzystniejsza i bardziej racjonalna. Jeżeli więc pojawią się wątpliwości, bądź podatnicy nie będą w stanie uzasadnić, że zapłata kary umownej/odszkodowania jest dla nich korzystniejsza, warto skontaktować się z doradcą podatkowym znającym tę problematykę, który pomoże odpowiednio sklasyfikować te wydatki.

Autor:

radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.

Hasła tematyczne: koszty uzyskania przychodów, działalność gospodarcza, najem, odszkodowanie, kara umowna

poprzednie artykuły

  Czy w związku z wypłatą wynagrodzenia za świadczone usługi spółka, aby nie być zobowiązaną do pobrania podatku u źródła, musi posiadać certyfikat rezydencji odbiorcy należności? Czy musi sporządzać informację IFT-2/IFT-2R i spełniać inne obowiązki płatnika wskazane w art. 26 ust. 1 ustawy o CIT, w tym dochować należytej staranności przy weryfikacji warunków zastosowania niższej stawki, zwolnienia lub warunków niepobrania WHT? więcej »

  Dłużnik występując o zmniejszenie kary umownej jest zobligowany wskazać, do jakiej wysokości zmniejszenia żąda. Wyinterpretować to może również sąd, pod warunkiem, że taką możliwość daje całokształt działań procesowych dłużnika. Sąd nie może sam z urzędu podejmować się miarkowania, jeśli z działań strony nie wynika chęć zgłoszenia żądania o to. więcej »

  Tylko te budynki, które faktycznie są zajęte do prowadzenia działalności podlegają najwyższej stawce opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Przesłanki tej nie spełniają budynki zajęte na cele mieszkaniowe – orzekł 25 października 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. To bardzo ważny wyrok dla przedsiębiorców posiadających nieruchomości, nawet dla tych na co dzień trudniących się profesjonalnym wynajmem.  Sprawę wygrała warszawska Kancelaria Skarbiec powołując się na bezprecedensowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 lipca 2023 r. (sygn. akt III FSK 250/23). więcej »

  Co do zasady darowizny podlegają opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek, chyba że przekładają się na zwiększenie rozpoznawalności firmy, wzmocnienie jej pozytywnego wizerunku i budowanie więzi z interesariuszami, czyli spełnią warunki działalności CSR. więcej »

  Wymierzając wysokość dodatkowego, „karnego” zobowiązania podatkowego organ musi brać pod uwagę okoliczności towarzyszące dokonaniu przez podatnika naruszeń. W przeciwnym razie sankcja może naruszać zasadę proporcjonalności. Przepisy konstytuujące tę regułę wprowadzono do ustawy o VAT 6 czerwca 2023 r., jednak z zastrzeżeniem, że mają być stosowane do postępowań i kontroli wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji. A zdarzało się, że organy o tym zapominały. To szansa dla firm, które padły ofiarą błędu organów podatkowych. więcej »

  Zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat od zakupu podlega opodatkowaniu, chyba że w okresie kolejnych pełnych 3 lat kalendarzowych od tego zbycia uzyskane pieniądze przeznaczy się na własne cele mieszkaniowe. Prawo do ulgi mieszkaniowej należy się podatnikowi nawet wówczas, gdy zapłata za nową nieruchomość nastąpiła jeszcze przed sprzedażą starej – potwierdził w wyroku z 21 listopada 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny. więcej »

  W obliczu nadchodzących zmian w prawie, z końcem roku warto rozważyć zmianę formy opodatkowania. Kto zdąży podjąć decyzję do 20 lutego 2024 r. i złoży stosowne oświadczenie, może zapewnić sobie wymierne korzyści i ochronić swoje pieniądze.   więcej »

  Prawo unijne sprzeciwia się praktyce polskich organów podatkowych, które odmawiają przedsiębiorcom możliwości skorygowania zapłaconej zawyżonej stawki VAT z tego powodu, że świadczyli usługi konsumentom i wystawili jedynie paragony – taką opinię 16 listopada wydała Juliane Kokott, Rzecznik Trybunału Sprawiedliwości UE.   więcej »

  Jak wynika z danych ministerstwa finansów, z estońskiego CIT korzysta zaledwie ok. 12,7 tys. przedsiębiorstw w kraju. Zaledwie, bowiem według zapowiedzi autorów tego systemu rozliczeń miało na niego przejść 200 tys. firm tylko do końca 2021 roku. Co jest tego przyczyną, skoro w rzeczywistości to bardzo dobre, opłacalne dla firm rozwiązanie? więcej »

  Dostęp małżonki do wspólnego konta z mężem, historii przelewów i zgromadzonych na nim środków, nie oznacza, że można jej przypisać popełnienie przestępstwa oszustwa podatkowego, o które oskarżony jest jej mąż. Nie przesądzają o tym także kontakty męża z firmą, w której jest zatrudniona – orzekł sąd okręgowy w Warszawie w opublikowanym w dniu 27 września 2023 r. wyroku z dnia 9 sierpnia 2023 r. więcej »