Co zamiast WIBOR?

Oprocentowanie wielu kredytów jest sumą stawki WIBOR i marży. Co do zasady banki korzystają ze stawki WIBOR 3M (aktualizowanej co 3 miesiące) albo stawki WIBOR 6M (aktualizowanej co 6 miesięcy). Eksperci wskazują jednak, że stawka referencyjna WIBOR może nie odzwierciedlać w rzeczywistości realnych kosztów pozyskania kapitału przez bank, lecz być względem takiego kosztu nawet znacząco zawyżona.

Interpelacja nr 32319 do prezesa Rady Ministrów w sprawie stawki WIBOR oraz oprocentowania lokat

Szanowny Panie Premierze!

Koszty życia Polek i Polaków rosną z dnia na dzień. Przerażająco wysoki poziom inflacji sprawia, że oszczędności tracą na wartości, a zakupy są coraz droższe. Dodatkowo sytuację pogarszają stale rosnące ceny paliw. Wiele osób ledwie wiąże przysłowiowy koniec z końcem. Tymczasem dodatkowym obciążeniem są raty kredytu, które w ostatnim czasie diametralnie wzrosły.

Oprocentowanie wielu kredytów jest sumą stawki WIBOR i marży. Co do zasady banki korzystają ze stawki WIBOR 3M (aktualizowanej co 3 miesiące) albo stawki WIBOR 6M (aktualizowanej co 6 miesięcy). Eksperci wskazują jednak, że stawka referencyjna WIBOR może nie odzwierciedlać w rzeczywistości realnych kosztów pozyskania kapitału przez bank, lecz być względem takiego kosztu nawet znacząco zawyżona.

Na uwagę zasługuje bowiem fakt, że wskaźnik WIBOR obliczany jest na podstawie transakcji zawieranych pomiędzy bankami, które pożyczają między sobą środki pieniężne. Tymczasem banki w zasadzie nie pożyczają sobie wzajemnie pieniędzy, bowiem obecnie środki pochodzące na finansowanie akcji kredytowej pochodzą w zasadzie wyłącznie z depozytów innych klientów danego banku. Oznacza to, że wskaźnik WIBOR mający być odzwierciedleniem kosztu pozyskania przez bank kapitału na udzielenie kredytu może temu kosztowi w rzeczywistości nie odpowiadać.

Stawka WIBOR 3M obecnie jest na poziomie 4,33 proc. (stan na 1 marca 2022 r.). Dla porównania - od 1 maja 2020 r. do 1 września 2021 r. stawka ta wynosiła mniej niż 0,3 proc. Z kolei stawka WIBOR 6M w dniu 1 marca osiągnęła poziom 4,69 proc. podczas gdy w okresie od 1 maja 2020 r. do 1 września 2021 r. również oscylowała w okolicach 0,3 proc.

W tym kontekście należy zwrócić także uwagę na poziom oprocentowania lokat. Co do zasady jest on zależny od wysokości stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. Stopa depozytowa, która określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym, a tym samym determinuje wysokość oprocentowania lokat bankowych, z których korzystają klienci indywidualni, jest obecnie na poziomie 3 proc. Przypomnę, że stopa ta określa minimalne oprocentowanie na rynku. Od kwietnia 2020 r. do października 2020 r. stopa ta wynosiła 0 proc. Dla porównania - stopa lombardowa, która określa maksymalny poziom oprocentowania kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych kształtuje się na poziomie 4 proc., a w okresie od kwietnia 2020 r. do października 2020 r. stopa ta wynosiła, z drobnym wyjątkiem 1 proc. Oznacza to, że bankom komercyjnym bardziej opłaca się “pożyczać” pieniądze od klientów niż od banku centralnego. Analizując tendencję Polek i Polaków do korzystania z usług bankowych można uznać, że banki komercyjne dysponują wystarczającą sumą środków pochodzących z depozytów, by udzielać z nich kredytów, co minimalizuje konieczność korzystania z pożyczania środków od innych banków. Biorąc pod uwagę fakt, że stopa depozytowa wzrosła, można liczyć na podwyższenie oprocentowania lokat bankowych. Tym samym, być może zainteresowanie deponowaniem środków wzrośnie, przez co banki komercyjne będą dysponować jeszcze większą pulą środków, które mogą zostać skierowane na akcje kredytowe. Tym samym szczególnie dziwi wysoki poziom stawki WIBOR.

Kontynuując temat lokat konsumenckich na uwagę zasługuje również fakt, że banki komercyjne przy udzielaniu kredytów korzystają z depozytów swoich klientów. Oprocentowanie oferowane na lokatach jest jednak niezwykle niskie, zwłaszcza biorąc pod uwagę obecny poziom inflacji. Trudno jest nie mieć wrażenia, że w ten sposób banki komercyjne oszczędzają, ponieważ nie muszą zapożyczać się w banku centralnym, ani też w innych bankach. Mimo to, zainteresowanie deponowaniem w bankach swoich oszczędności cieszy się dużym powodzeniem. Tym samym pula środków, którymi dysponują banki jest wystarczająco wysoka, by finansować z nich kredyty. Biorąc pod uwagę wysokie koszty kredytów oferowanych przez banki komercyjne można uznać, że jest to swego rodzaju nadużycie.

W świetle przedstawionych i...