Budowle i ich części a podatek od nieruchomości

Tezy: 1. W przepisach prawa podatkowego brak jest zastrzeżenia, że opodatkowane elementy budowli muszą stanowić samodzielną budowlę. Przeciwnie – zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają również części budowli związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podatnikiem podatku od nieruchomości może być zatem właściciel części budowli.

2. Fakt, że nastąpiła zmiana właściciela jednego z elementów budowli nie zmienia charakteru tej budowli, dalej mamy bowiem do czynienia z przewodami telekomunikacyjnymi ułożonymi w kanalizacji kablowej tworzącej całość techniczno-użytkową, czyli budowlę. Okoliczność zbycia kanalizacji kablowej na rzecz innego podmiotu, przy jednoczesnym pozostawieniu linii kablowych w rękach skarżącej Spółki, nie oznacza, że przestała istnieć całość techniczno-użytkowa pomiędzy tymi liniami kablowymi a kanalizacją kablową, w której zostały umieszczone. Czynność ta nie prowadzi do wyłączenia z opodatkowania części budowli tylko dlatego, że wspomniana budowla nie jest już własnością jednego podmiotu.

SENTENCJA
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Antoni Hanusz, Sędzia del. WSA Marek Olejnik (sprawozdawca), Protokolant Joanna Bańbura, po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 7 maja 2015 r. sygn. akt I SA/Łd 250/15 w sprawie ze skargi O. S.A. z siedzibą w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia 5 grudnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2009 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi, 2) zasądza od O. S.A. z siedzibą w W. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi kwotę 3450 (słownie: trzy tysiące czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE
1. Wyrokiem z dnia 7 maja 2015 r. o sygn. I SA/Łd 250/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uwzględnił skargę O[...] S.A. z/s w W. (dalej: Skarżąca lub Spółka) i uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi (dalej: SKO lub organ odwoławczy) z dnia 5 grudnia 2014 r. o nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2009 r. Jako podstawę prawną powołano art. 145§1 pkt 1 lit a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; w skrócie: "p.p.s.a."). Wyrok jest dostępny na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.

2. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi (przyjęty jako podstawa rozstrzygnięcia przez WSA w Łodzi).

2.1. Spółka złożyła deklarację na podatek od nieruchomości położonych na terenie Gminy Z. na rok 2009 w dniu 16 stycznia 2009 roku wykazując kwotę zobowiązania w wysokości 90.128,00 zł, w której zadeklarowała do opodatkowania: 1.691,00 m2 powierzchni gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, 66,95 m2 powierzchni użytkowej budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz budowle o wartości 4.400.931,00 zł. Z uwagi na sprzedaż w dniu 31 stycznia 2009 r. dla T[...] Sp. z o.o. budowli podlegających podatkowi od nieruchomości (m.in. kanalizacji kablowej), Spółka złożyła korektę deklaracji wskazując do opodatkowania wartość budowli za styczeń 2009 roku na kwotę 4.400.931,00 zł, zaś za luty - grudzień 2009 roku 29.935,00 zł, co pomniejszyło kwotę podatku o 80.135,00 zł.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w W. w dniu 12 maja 2014 roku przesłał do organu podatkowego wynik kontroli nr: [...] z dnia 31 marca 2014 roku dotyczący rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatku od nieruchomości za 2009 rok przez Spółkę wraz z dodatkową dokumentacją z czynności kontrolnych. Z protokołu Dyrektora Kontroli Skarbowej w W. wynika, iż w deklaracjach na podatek od nieruchomości złożonym właściwym gminnym organom podatkowym za 2009 rok w części dotyczącej wartości budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej Spółka nie wykazała wartości linii kablowych położonych w kanalizacji kablowej. Fakt nieopodatkowania linii kablowych w kanalizacji kablowej Spółka potwierdziła w pismach z dnia 12.06.2012r. oraz 20.11.2012r. kierowanych do Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W.

W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy zwrócił się do Spółki o wyjaśnienie różnicy dotyczącej podstawy opodatkowania wartości budowli zadeklarowanych do opodatkowania podatkiem od nieruchomości w latach 2007- 2008.W odpowiedzi Spółka wyjaśniła, iż obniżenie deklarowanej w roku 2008 dla celów podatku od nieruchomości wartości budowli nastąpiło w wyniku przeprowadzonych przez Spółkę analiz, których przedmiotem było badanie prawidłowości kwalifikacji jako obiektów budowlanych środków trwałych wchodzących w skład infrastruktury telekomunikacyjnej. Przeprowadzone analizy wykazały, iż w latach poprzedzających 2008 rok, Spółka zawyżyła podstawę opodatkowania, nieprawidłowo kwalifikując część środków trwałych jako budowle.

Mając powyższe na uwadze organ podatkowy postanowieniem z dnia 15 lipca 2014r. wszczął z urzędu wobec Spółki postępowanie podatkowe w sprawie określenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2009 rok. Wójt Gminy Z. postanowił dopuścić dowód z oględzin dokumentów będących w posiadaniu strony tj. ewidencji środków trwałych celem ustalenia wartości budowli zgłoszonych do opodatkowania podatkiem od nieruchomości na 2009 rok oraz wartości budowli- linii kablowych położonych w kanalizacji kablowej wyłączonych z opodatkowania podatkiem od nieruchomości przez Spółkę. Zdaniem organu zapisy zawarte w ewidencji środków trwałych przesłanej do organu podatkowego przez podatnika na płycie CD w dniu 18 sierpnia 2014 roku wraz z pismem z dnia 11 sierpnia 2014 roku nie posiadają funkcjonalności pozwalającej na podział środków trwałych na poszczególne gminy. Dlatego pismem z dnia 02.09.2014 roku organ podatkowy wezwał Spółkę do złożenia wyjaśnień, które pozycje zapisane na poszczególnych stronach ewidencji środków trwałych dotyczą budowli położonych na terenie Gminy Z. W odpowiedzi Spółka wyjaśniła, że wszystkie budowle o wartości 4 370.996,44 zł zadeklarowane do opodatkowania podatkiem od nieruchomości na 2009 rok przeszły od m-ca lutego 2009 roku na własność T[...] Sp. z o.o., z wyjątkiem budowli administracyjnych o wartości ewidencyjnej 29.935,00 zł, które nadal od m-c lutego do miesiąca grudnia 2009 roku podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

2.2. Wójt Gminy Z. określił w decyzji z dnia 16 października 2014 r. wysokość zobowiązania podatkowego w kwocie 70.283 zł., biorąc pod uwagę ustalenia wynikające z wyniku kontroli Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W. nr [...] z dnia 31 marca 2014r. przesłane do organu podatkowego wraz z załącznikami oraz deklaracji na podatek od nieruchomości za lata 2007-2009 złożonych przez Spółkę w dniu 19.11.2007r., 14.01.2008r., 16.01.2009r, 16.02.2009r. Uznał za prawidłowe dane dotyczące podstawy opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości wskazane przez Spółkę we wcześniejszych deklaracjach podatkowych złożonych za 2007 roku. Wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości na 2009 rok od wartość budowli ustalił dodając do wartości budowli określonych przez Spółkę w deklaracji na podatek od nieruchomości za 2009 r., złożonej w dniu 16.02.2009 r. różnicę wartość linii kablowych w kanalizacji kablowej wskazanej przez podatnika w deklaracji na podatek od nieruchomości za 2007 rok złożonej w dniu 19.11.2007 r., a pierwotną deklaracją na podatek od nieruchomości na 2008 r., złożonej w dniu 14.01.2008 r. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie wskazał, że wartość przedmiotowych linii kablowych położonych w kanalizacji kablowej winna być również wykazana w złożonej przez Spółkę deklaracji na podatek od nieruchomości za cały rok 2009 i stanowić podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości łącznie z wartością pozostałych budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, stanowiących własność lub będących w posiadaniu podatnika.

2.3. Po rozpoznaniu odwołania SKO decyzją z dnia 5 grudnia 2014 r. utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. Odnosząc się do kwestii zmiany właściciela kanalizacji kablowej, SKO wskazało przede wszystkim na orzecznictwo, z którego wysnuło wniosek, że o ile kable są położone w kanalizacji kablowej, wówczas obie te budowle tworzą całość techniczno-użytkową, a tym samym stanowią jedną budowlę. Sama kanalizacja kablowa, bez wypełnienia jej kablami, nie mogłaby służyć celowi świadczenia usług telekomunikacyjnych. W niniejszej sprawie linie kablowe pozostały nadal własnością Spółki, natomiast kanalizacja kablowa stałą się przedmiotem leasingu. Zdaniem SKO nie przestała zatem istnieć całość techniczno-użytkowa pomiędzy wspomnianymi liniami kablowymi a kanalizacją kablową, w której zostały umieszczone, a zatem ta wskazana część budowli (linie kablowe) zasadnie została opodatkowana podatkiem od nieruchomości na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm., dalej: "u.p.o.l.").

W zakresie podstawy opodatkowania organ odwoławczy zauważył, że sama Spółka wyjaśniła, że w wartości budowli zgłoszonej w pierwotnej deklaracji podatkowej za 2009 r., nie wykazała wartości linii kablowych położonych w kanalizacji kablowej, ponieważ zmieniła wówczas swoje stanowisko odnośnie ich opodatkowania. SKO zwróciło dalej uwagę, że przedmiotem umowy sprzedaży i leasingu zwrotnego z 31 stycznia 2009 r. były kable umieszczone bezpośrednio w ziemi, natomiast transakcja ta nie obejmowała kabli umieszczonych w kanalizacji kablowej. Kolegium zakwestionowało zatem wartość budowli wynikającą z deklaracji i korekt złożonych przez skarżącą Spółkę, w której nie uwzględniono wartości kabli w kanalizacji kablowej.

SKO podniosło, że organ pierwszej instancji dopuścił dowód z dokumentu (ewidencji środków trwałych położonych na terenie Gminy Z.) znajdującego się w posiadaniu strony i w odpowiedzi otrzymał płytę CD z wszystkimi środkami trwałymi bez wyjaśnienia które to środki trwałe znajdują się na terenie tej gminy. Zdaniem organu odwoławczego, zasadnie Wójt Gminy Z. określając Spółce wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości w zakresie budowli oparł się nie na zadeklarowanej na rok 2009 kwocie, a na kwocie wskazanej w ostatniej korekcie deklaracji za rok 2007 uwzględniającej w wartości budowli - wartość linii kablowych znajdujących się w kanalizacji kablowej. Z dowodów zebranych w sprawie wynika bowiem, że zmiana wartości budowli jest konsekwencją faktu, że wyłączone zostały z podstawy opodatkowania obiekty nie będące w ocenie Spółki budowlami tzn. linie kablowe ułożone w kanalizacji kablowej.

3. Stanowiska stron w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi (Sądem pierwszej instancji).

3.1. Na ww. decyzję Skarżąca wniosła skargę do WSA w Łodzi, w której sformułowała wniosek o uchylenie zaskarżonej decyzji, decyzji organu pierwszej instancji oraz zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania. Zarzuciła naruszenie :
(1) art. 233§1 pkt 1 oraz art. 228§1 pkt 1 w związku z art. 145§2 w związku z art. 144§3 i art. 152§3 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. oz.749 ze zm., dalej "O.p.") - przez orzeczenie co do istotny sprawy, choć ze względu na niedoręczenie decyzji pierwszoinstancyjnej należało stwierdzić niedopuszczalność odwołania;
(2) art. 210§ 4 w związku z art. 121§ 1, art. 122, art. 187§ 1, art. 188 art. 191 oraz art. 193 O.p. - przez nienależyte wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia, będące konsekwencją nieprzeprowadzenia dowodu z ewidencji środków trwałych, wskutek czego nie ustalono podstawy opodatkowania od budowli;
(3) art. 2 ust. i pkt 3 w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 oraz w związku z art. 3 ust. 1 pkt 1 u.p.o.l., gdyż obciążono podatkiem od nieruchomości linie telekomunikacyjne kablowe położone w kanalizacji kablowej, mimo iż za okres od lutego do grudnia 2009 r. - ze względu na to, że własność kanalizacji i własność położonych w niej linii kablowych nie pokrywa się - nie stanowią one budowli w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

3.2. Odpowiadając na skargę, SKO wniosło o jej oddalenie. Podtrzymało stanowisko i argumenty przedstawione w zaskarżonej decyzji.

4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (Sądu pierwszej instancji).

4.1. W ocenie WSA w Łodzi skarga okazała się uzasadniona, choć nie podzielił wszystkich jej zarzutów.

Jeśli chodzi o podniesioną wadliwość doręczenia pełnomocnikowi Spółki decyzji Wójta Gminy Z. czy też brak jej doręczenia wobec przesłania jej w formie papierowej pomimo jednoznacznego żądania doręczenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej, zarzut ten w ocenie Sądu I instancji jest niezasadny. Zgodził się ze Spółką, że stosując art.144a § 1 pkt.3 O.p. wyraziła ona pisemną wolę doręczania jej pism drogą elektroniczną, wskazując organowi adres elektroniczny. Zdaniem Sądu I instancji wskazany, postulowany adres elektroniczny nie spełniał jednak wymogów określonych ustawą z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U.2013.1422.j.t.), a także ustawą z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U.2014.1114.j.t.) stąd też prawidłowo zareagował Wójt Gminy Z. wydając postanowienie o odmowie doręczania pism w toku postępowania za pomocą środków telekomunikacji elektronicznej, wskazując na przyczyny techniczne, opisując je w uzasadnieniu zajętego stanowiska.

Przechodząc do oceny kolejnego zarzutu skargi, w ocenie Sądu I instancji, organ odwoławczy, a wcześniej również organ pierwszej instancji, w sposób nieprawidłowy ustaliły i wyjaśniły podstawę faktyczną swoich rozstrzygnięć. W Jego ocenie w odniesieniu do przyjętej wartości budowli zwłaszcza wobec zachodzących zmian w następstwie częściowego zbycia, doszło do naruszenia art. 121 § 1, art. 122, 124, art. 180 § 1, art. 187 § 1, art. 191 i art. 210 § 4 O.p. w stopniu uzasadniającym uchylenie zaskarżonej decyzji. Jak wskazał WSA w Łodzi organy założyły, że skoro Spółka nie informowała o zmianach w stanie posiadania budowli, a jedynie w podstawie opodatkowania pominęła wartość linii kablowych umieszczonych w kanalizacji, wywieść z tego należało, że stan posiadania tych budowli (linii kablowych), będących środkami trwałymi nie uległ zmianie pomiędzy datą 1 stycznia 2007 r. a datą 1 stycznia 2009 r., a to uzasadniało przyjęcie wartości budowli wykazanej przez spółkę w 2007 r. Z prowadzonej korespondencji pomiędzy stronami tej sprawy wynika natomiast, że organ I instancji miał wątpliwości jaka jest wartość przedmiotu opodatkowania - linii kablowych i wzywał spółkę do przedłożenia wartości środków trwałych na 1.01.2009 r., dostarczenia ewidencji środków trwałych w formie papierowej czy też wskazania wartości linii światłowodowych. Ten konglomerat zdarzeń i okoliczności winien stanowić, zdaniem Sądu I instancji asumpt do podjęcia działań i wyjaśnienia, które środki trwałe z podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości zostały zbyte oraz jaka jest ich wartość, szczególnie, że Spółka przedłożyła wyciąg z danych traktujących o środkach trwałych Spółki w postaci wyciągu z ewidencji na płycie CD, który jednak dla organu , cyt. "okazał się zbyt obszerny i nieczytelny jak wskazało SKO by na jego podstawie prawidłowo zidentyfikować określony środek trwały a następnie odczytać jego wartość." Zdaniem natomiast organu I instancji samodzielne ustalenia organu podatkowego z użyciem tego nośnika danych mogłyby być obarczone błędem. Zdaniem Sądu I instancji to, że organ nie posiadał w tej kwestii dostatecznej wiedzy winno skutkować podjęciem czynności procesowych, które umożliwiłyby mu właściwe określenie wartości budowli podlegających opodatkowaniu w 2009 r. W tej mierze organ mógł skorzystać przede wszystkim z opinii biegłego, który w oparciu o dokumentację Spółki określiłby wartość budowli będących w jej posiadaniu na dzień 1 stycznia 2009 r.

4.2. Przechodząc do zarzutu opartego na naruszeniu prawa materialnego zaznaczył Sąd I instancji, że niezasadna jest argumentacja organu oparta na treści art. 2 ust 1 pkt 3 u.p.o.l. odwołująca się do możliwości opodatkowania "części" budowli, za którą należy uznać kable telekomunikacyjne. Otóż, w ocenie Sądu użyte tam sformułowanie nie odnosi się do poszczególnych elementów składających się na budowlą, ale chodzi tu o wydzieloną zdefiniowana część, która samodzielnie musi posiadać i pełnić określone funkcje i nadawać się do określonego użytku, będąc połączeniem poszczególnych elementów w określonym celu. Sąd I instancji podzielił poglądy prawne wyrażone w wyroku NSA z 27 maja 2014 r. sygn. akt II FSK 1498/12 (dostępny na: orzeczenia.nsa.gov.pl) w którym NSA przyjął, że: "Podatnikiem podatku od nieruchomości może być właściciel bądź posiadacz samoistny budowli związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 3 ust.1 pkt 1 i 2 u.p.o.l.). Spółka nie jest ani właścicielem, ani posiadaczem samoistnym budowli, jaką stanowią kanalizacja kablowa wraz z kablami. Kanalizacja kablowa jest jej udostępniona przez jej właściciela, którym nie jest żaden z podmiotów wymienionych w art. 3 ust.1 pkt 4 u.p.o.l., na podstawie umowy najmu. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że skarżąca jest podatnikiem podatku od nieruchomości z tytułu budowli...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »