Abonamenty medyczne – niekorzystna dla podatników uchwała NSA

Z uzasadnienia: Skoro analizowane świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika polega na zagwarantowaniu mu możliwości bezpłatnego skorzystania z określonych usług medycznych, to pracownik otrzymuje je w momencie, w którym po stronie centrum medycznego powstaje obowiązek pozostawania w gotowości do świadczenia mu tych usług. Taką chwilą może być umieszczenie zatrudnionego na liście uprawnionych lub wręczenie mu karty identyfikacyjnej pacjenta. Nie jest nią natomiast sam moment skorzystania z danej usługi. Nie jest też możliwe dwukrotne opodatkowanie – raz z momentem otrzymania możliwości korzystania z usług, drugi raz – z chwilą faktycznego z nich skorzystania. To ostatnie stanowi bowiem realizację uprawnienia wcześniej otrzymanego.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Krzymień, Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędzia NSA Bogusław Gruszczyński (sprawozdawca), Sędzia NSA Włodzimierz Kubiak (współsprawozdawca), Sędzia NSA Krystyna Nowak, Sędzia NSA Jan Rudowski, Sędzia NSA Jerzy Rypina, Protokolant Marta Sarnowiec - Cisłak, po rozpoznaniu w Izbie Finansowej na posiedzeniu jawnym w dniu 24 maja 2010 r. zagadnienia prawnego przekazanego postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2010 r., sygn. akt II FSK 1899/08 w sprawie ze skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 sierpnia 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 625/08 w sprawie ze skargi A. P. sp. z o.o. w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 9 stycznia 2008 r., nr [...] w przedmiocie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych, w której na podstawie art. 187 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), przedstawiono do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: "Czy wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), stanowią dla pracowników, którzy mają uprawnienie do ich wykorzystania, przychód z nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy?" podjął następującą uchwałę: "Wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy."

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 29 czerwca 2007 r. A. Sp. z o.o. w Warszawie zwróciła się do Naczelnika Pierwszego M. Urzędu Skarbowego w W. o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Spółka podała, że w dniu 1 czerwca 2006 r. zawarła z Centrum Medycznym L. Sp. z o.o. na czas nieokreślony dwie umowy. Pierwsza z umów dotyczyła profilaktycznych świadczeń medycznych dla pracowników Spółki, do których ponoszenia zobowiązują pracodawcę przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw. Druga umowa dotyczyła świadczeń zdrowotnych dla pracowników Spółki, które nie wynikają z Kodeksu pracy, a także świadczeń zdrowotnych dla członków rodzin pracowników. Na etapie postępowania kasacyjnego sporna pozostała kwestia prawnopodatkowej oceny drugiej umowy, w zakresie dotyczącym pracowników. Tylko ona będzie zatem dalej omawiana.

W przedmiotowej umowie strony ustaliły, że za objęcie opieką medyczną pracowników Spółki, Centrum Medyczne będzie otrzymywać co miesiąc wynagrodzenie ryczałtowe, w wysokości ustalonej zbiorczo dla ogółu pracowników. Wysokość wynagrodzenia ryczałtowego jest stała i niezależna od liczby faktycznie wykonanych świadczeń zdrowotnych na rzecz upoważnionych. Raz na miesiąc może ona ulec zmianie w przypadku zmian pracowniczych w Spółce. Centrum Medyczne nie przekazuje Spółce żadnych imiennych rozliczeń dotyczących usług, z których w danym okresie płatności skorzystali pracownicy.

Na tle powyższego stanu faktycznego Spółka zapytała, czy wartość świadczeń medycznych, otrzymywanych przez jej pracowników, stanowi dla nich przychód podatkowy oraz czy Spółka powinna uwzględniać wartość tych świadczeń w podstawie obliczania zaliczek na podatek, pobieranych od pracowników. Wnioskodawczyni stwierdziła, że wspomniana wartość świadczeń medycznych nie stanowi przychodu podatkowego dla pracowników, co oznacza, że nie ma obowiązku ich uwzględniania w podstawie obliczania zaliczek.

Postanowieniem z dnia 14 września 2007 r. Naczelnik Pierwszego M. Urzędu Skarbowego uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. Rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy decyzją Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 9 stycznia 2008 r. Organy podatkowe przyjęły, że pracownicy osiągają przychód podlegający opodatkowaniu z tytułu udostępnionych im pakietów usług medycznych, wobec czego Spółka powinna pobrać od wartości takiego pakietu zaliczki na podatek. Ryczałtowa forma rozliczeń z Centrum Medycznym sprawia, że bez wpływu na sposób opodatkowania tych świadczeń pozostaje fakt skorzystania bądź nieskorzystania z usług przez pracownika. O powstaniu przychodu przesądza samo otrzymanie przez niego pakietu medycznego o określonej wartości pieniężnej, uprawniającego do otrzymania usług medycznych.

Zdaniem wspomnianych organów, nieodpłatnym świadczeniem Spółki na rzecz pracowników nie jest korzystanie przez nich z konkretnych usług medycznych, lecz objęcie ich opieką medyczną. Przychodem nie będzie wartość rzeczywiście skonsumowanych usług medycznych, ale wartość świadczenia uzyskiwanego przez pracownika, jakim jest możliwość skorzystania z takich usług. Jest to świadczenie w naturze, zaś do jego obliczenia należy stosować art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r., nr 14, poz. 176 ze zm.), zwanej dalej w skrócie: "u.p.d.o.f.". W momencie wykupu usług medycznych znana jest zarówno globalna kwota przypadająca do zapłaty, jak i liczba pracowników, dla których wykupiono świadczenie. Znana jest zatem wartość otrzymanego przez pracownika jednego pakietu usług.

Spółka wniosła na decyzję organu II instancji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 20 sierpnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 625/08) uchylił oba orzeczenia organów podatkowych.

Sąd wyjaśnił, że w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. zostały wskazane jako przychody: wypłaty pieniężne, świadczenia w naturze, inne nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatne. Konsekwencją takiego zróżnicowania przychodów jest wskazanie w kolejnych przepisach sposobu obliczania wartości pieniężnej świadczeń w naturze, innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Ustawodawca w odmienny sposób określił sposób obliczania wartości dla każdej z tych kategorii świadczeń, czemu dał wyraz w art. 12 ust. 2 i ust. 3 oraz art. 11 ust. 2, ust. 2a i ust. 2b u.p.d.o.f. Skutkiem tego, aby wykazać, że dane świadczenie jest przychodem, o którym mowa w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., konieczne jest jego przyporządkowanie do jednej z kategorii świadczeń wymienionych w tym przepisie, w celu zastosowania właściwej metody obliczenia jego wartości. Ustawodawca nie przewidział bowiem możliwości ustalania wartości analizowanych świadczeń w inny sposób. Jeżeli zatem nie jest możliwe obliczenie wartości świadczenia według metod określonych przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie można pracownikowi przypisać przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Zdaniem Sądu, stanowisko organów podatkowych jest nieuprawnione w świetle art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. Przepis ten wymaga, w odniesieniu do nieodpłatnych świadczeń, aby zostały otrzymane. Opodatkowaniu podlega bowiem przychód rzeczywiści otrzymany, a nie możliwy do otrzymania (wartość otrzymanego świadczenia a nie możliwość skorzystania z niego). Tymczasem ze stanu faktycznego sprawy wynika, że świadczenia medyczne zostały jedynie postawione do dyspozycji pracowników. Nie ma żadnych informacji, czy pracownicy z nich skorzystali, zaś o przychodzie można byłoby mówić wtedy, gdyby miało to miejsce.

Dyrektor Izby Skarbowej w W. złożył skargę kasacyjną od wyroku sądu pierwszej instancji, zarzucając m. in. naruszenie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. przez jego niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., poprzez jego błędną wykładnię. Według autora skargi kasacyjnej, nieodpłatnym świadczeniem Spółki na rzecz jej pracowników nie jest korzystanie przez nich z konkretnych usług medycznych, ale sam fakt objęcia ich opieką medyczną. Przychodem w tym wypadku nie jest wartość rzeczywiście skonsumowanych usług, lecz wartość świadczenia uzyskanego przez pracownika, jakim jest możliwość skorzystania z takich usług.

Rozpoznając powyższy zarzut na rozprawie w dniu 25 marca 2010 r., Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w sprawie wyłoniło się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, a mianowicie, czy wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f., stanowią dla pracowników, którzy mają uprawnienie do ich wykorzystania, przychód z nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy. W rezultacie postanowieniem z tej samej daty (sygn. akt II FSK 1899/08) Sąd przedstawił je do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sadu Administracyjnego oraz odroczył rozpoznanie sprawy do czasu jego wyjaśnienia.

W uzasadnieniu skład orzekający, który zadał pytanie prawne, wskazał, że przedmiotowe zagadnienie budzi wątpliwości w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych. Z jednej strony sądy te stwierdzają, że pakiety (abonamenty) medyczne wykupione na rzecz pracowników przez pracodawcę nie stanowią dla nich przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. (wyroki w sprawach o sygn. akt III SA/Wa 1846/09, III SA/Wa 1423/09, III SA/Wa 1018/09, I SA/Wr 1556/09, III SA/Wa 225/09, III SA/Wa 11/09, III SA/Wa 3521/08, I SA/Bk 1/09, I SA/Po 1423/08, I SA/Gd 1/09 – dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów administracyjnych, zwanej dalej w skrócie: "CBOSA", www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Prezentowane jest wszakże również stanowisko przeciwne, według którego pakiety medyczne wykupione na rzecz pracowników przez pracodawcę stanowią przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako przychód z nieodpłatnego świadczenia ze stosunku pracy (wyroki w sprawach o sygn. akt III SA/Wa 1015/09, III SA/Wa 872/09, III SA/Wa 1016/09, I SA/Wr 1146/08, III SA/Wa 1356/08, I SA/Wr 383/08 – dostępne w CBOSA).

Skład orzekający zwrócił uwagę, iż sporną kwestią jest wykładnia pojęcia "nieodpłatne świadczenie", które nie jest rozumiane jednolicie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Różnice ujawniają się na gruncie świadczeń otrzymywanych przez przedsiębiorców (w tym osoby prawne) oraz przez osoby fizyczne otrzymujące przychody ze stosunku pracy.

Omawiając orzecznictwo Sądu drugiej instancji, skład orzekający odwołał się przede wszystkim do uchwały z dnia 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06 (ONSAiWSA z 2006 r., nr 6, poz. 153), wydanej na gruncie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r., nr 54, poz. 654 ze zm.), zwanej dalej w skrócie: "u.p.d.o.p". W świetle tej uchwały – w ocenie składu pytającego - nabycie pakietów medycznych dla pracowników stanowi dla nich przychód podatkowy. Sąd, który zadał pytanie prawne, wskazał także na wyrok NSA z dnia 30 lipca 2009 r., sygn. akt II FSK 506/08 (CBOSA). W orzeczeniu tym stwierdzono, że w przypadku zawarcia przez pracodawcę umowy ubezpieczenia na rzecz pracownika, powstaje u pracownik...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »