Ustalanie przychodu z tytułu wzajemnych świadczeń osób fizycznych

Zapytanie nr 4859 do ministra finansów w sprawie interpretacji przez aparat skarbowy kwestii opodatkowania tzw. nieodpłatnego świadczenia

Zwracamy się z zapytaniem dotyczącym sprawy interpretacji przez aparat skarbowy kwestii przepisów określających opodatkowanie tzw. nieodpłatnego świadczenia. Kilka dni temu w środkach masowego przekazu pojawiły się informacje sugerujące, że każde świadczenie na rzecz innej osoby, nawet mające formę pomocy (np. wyprowadzenie psa na spacer, umycie okien itp.), należy wycenić, zgłosić do urzędu skarbowego jako przychód i opodatkować. Przyczyną tych doniesień była interpretacja dokonana przez dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 18 lipca 2009 r. w sprawie tzw. banków czasu.

Pod tą nazwą kryją się grupy wzajemnie wspierających się osób, które świadczą różne formy pomocy. Pomoc ta jest świadczona nieodpłatnie, jakkolwiek osoby działające w tych instytucjach świadczą pomoc sobie nawzajem. Aparat skarbowy przyjął, iż w przypadku świadczenia takiej pomocy przez osoby niebędące rodziną, to taką pomoc należy wycenić, ponieważ stanowi ona przychód osoby, która pomoc otrzymała; przychód ten powinien być opodatkowany. Jakkolwiek katowicka izba skarbowa przesłała oświadczenie, w którym zaprzeczono informacjom podanym przez prasę, to jednak dokładna lektura wspomnianej interpretacji faktycznie może budzić niepokój.

W dokonanej przez izbę interpretacji można przeczytać, iż w przypadku gdy obie osoby świadczą sobie różnego rodzaju przysługi ˝należy ustalić wartość otrzymanego świadczenia, a następnie pomniejszyć ją o ustaloną wartość własnego świadczenia traktowanego jako forma odpłatności za otrzymane świadczenie. (...) Tym samym w przypadku różnicy pomiędzy wartościami świadczeń przychód powstanie jedynie po stronie osoby, która otrzymała świadczenie o wyższej wartości niż to, które sama dala. (...) Wobec powyższego wartość nieodpłatnego świadczenia lub wartość świadczenia częściowo odpłatnego, stanowi realną korzyść podatnika˝.

Izba stanęła na stanowisku, że nawet w przypadku, gdy różne osoby świadczą sobie różne przysługi i robią to z motywów altruistycznych, to powinno się wyceniać rynkową wartość tych przysług i jeżeli któraś z nich otrzymała świadczenie o wartości rynkowej wyższej niż to, które sama wykonała na rzecz innej osoby albo przysługa ta wykonana została zupełnie nieodpłatnie, to stanowi ona przychód takiej osoby, a ta winna go wykazać przed urzędem skarbowym i wówczas podlega ten przychód opodatkowaniu. Przykładowo, jeśli jakaś osoba wyprowadzi psa lub wymyje okna, druga osoba zaś udzieli jej np. lekcji języka obcego albo podszkoli w obsłudze komputera, to ta pierwsza osoba uzyskała przychód, który podlega opodatkowaniu, gdyż czynności wykonane przez tą drugą osobę mają większą wartość rynkową.