Zasady naliczania odsetek za zwłokę w prawie podatkowym

Odsetki za zwłokę są sankcją wymierzaną w sytuacji nieterminowego regulowania zobowiązań podatkowych przez dłużników. Szczegółowe zasady naliczania odsetek za zwłokę zostały uregulowane w przepisach ustawy - Ordynacja podatkowa oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach.

Odsetki od zaległości podatkowych

Zgodnie z art. 53 § 1 ww. ustawy, od zaległości podatkowych (z pewnymi wyjątkami określonymi w art. 54), nalicza się odsetki za zwłokę. Odsetki zarówno w prawie cywilnym, jak i podatkowym nie mają samoistnego charakteru, lecz pełnią rolę akcesoryjną (uboczną) w stosunku do zobowiązania głównego, co oznacza, że warunkiem powstania roszczenia o odsetki jest uprzednie istnienie zobowiązania głównego. Zobowiązaniem głównym będzie w tej sytuacji należność, która nie została zapłacona w terminie. Zgodnie bowiem z art. 51 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej, zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, w tym również zaliczkę, o której mowa w art. 23a, lub ratę podatku.

Zasady naliczania odsetek

Odsetki za zwłokę, zgodnie z art. 53 § 4 ustawy, są naliczane od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego.

Natomiast zgodnie z § 4 pkt. 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów, odsetki za zwłokę są naliczane do dnia, włącznie z tym dniem:

1) zapłaty podatku;
2) wpłacenia podatku osobie uprawnionej do pobierania podatków;
3) potrącenia;
4) przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych w związku z wykonaniem umowy, o której mowa w art. 66 § 2 ustawy;
5) wpłacenia przez podatnika równowartości nienależnie otrzymanej kwoty nadpłaty lub kwoty zwrotu podatku oraz otrzymanego oprocentowania;
6) zaliczenia nadpłaty wraz z jej oprocentowaniem lub zwrotu podatku na poczet zaległości podatkowej;
7) złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie, na ostatni dzień terminu złożenia zeznania - od nieuregulowanych w terminie płatności w całości lub w części zaliczek na podatek dochodowy.

W rozporządzeniu tym zostały określone także przypadki naliczania odsetek za zwłokę w następujących sytuacjach:

1) odsetki za zwłokę od zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką lub zastawem skarbowym są naliczane ...